Meanos

San Martiño de Meanos (San Martiño) (+info ampliada)

---

POBOACIÓN (2016)

• A Atalaia 4
• As Edreiras 7
• Froxán 12
• Langueirón 100
• Maxín 0
• Meanos 176
• Rial de Arriba 39
• San Martiño 18
• Vila 99
• Vilar de Lamas 34
• Total: 489 persoas

---

San Martiño de Méanos é a parroquia máis extensa do Concello de Zas e conta cos seguintes núcleos de poboación: A Atalaia, As Edreiras (que civilmente pertence a Meanos e eclesiasticamente a Santo Adrián de Castro), Froxán, Langueirón, A Mámoa, Maxín, Meanos, Rial de Arriba, San Martiño, Vila e Vilar de Lamas que no ano 2016 contaban con 489 habitantes en total.

A súa igrexa parroquial, cuxas formas responden á arquitectura barroca do séc. XVIII,  atópase no centro da parroquia e chama a atención pola súa fachada que é toda de cantería, polo seu prebisterio e mais polo seu retablo barroco-rococó. No seu exterior foi descuberto no ano 1990 durante unhas obras de restauración da igrexa un santo Cristo xigantesco que fora enterrado, posiblemente ao ser retirado do culto, baixo o chan dunha das construcións acaroadas á igrexa, seguramente con motivo dunha transformación que sufriu a igrexa nos anos finais do s. XVIII. Trátase dunha imaxe pétrea de 1 m. 43 cm. de altura crucificado con tres cravos sobre unha cruz que xa non se conserva.

Consideramos que esta figura foi esculpida a mediados do séc. XVII e pódese encadrar dentro do estilo barroco, a pesar de que aínda se aprecian nela características moi acentuadas do estilo anterior.  É unha peza única na Terra de Soneira que destaca sobre todo polo seu tamaño.

O achádego foi recibido con moita ledicia e agarimo polos veciños e veciñas de Meanos, tomándoo como algo propio da parroquia, destinando para o seu culto o mesmo lugar onde se atopou (unha caseta) e mesmo lle crearon unha festa popular, que se celebra o domingo seguinte ao 5 de xuño.

Mención especial merece tamén o couto e pazo das Edreiras, onde confluíron os apelidos fidalgos dos Bermúdeze dos Leis, presenta unha aparente planta en -L- e no seu interior destaca a cociña, coa súa lareira, e a antiga tulla, hoxe reconvertida en sala de estar.

Un feito histórico curioso en Meanos foi o preito que orixinou o millo vido de América entre dous veciños “innovadores” e outros 28 que se senten prexudicados, feito do que se fala nun curioso documento de 1684 e que foi publicado polo historiador xalleiro B. Barreiro Mallón, no seu libro La Jurisdicción de Xallas en el siglo XVIII (1978).

Cómpre lembrar a popular banda de música que houbo en Meanos (polos anos corenta e cincuenta) conformada por veciños desta parroquia e das da contorna, case todos eles labregos de profesión e que amenizou moitas das festas da redonda.

---

FESTAS:

• 19 de marzo, festa de San Xosé
• 13 de xuño, festa de San Antón
• 10 de agosto, festa da Virxe do Carme
• 11 de agosto, festa do Sacramento
• 11 de novembro, festa do patrón San Martiño
• 13 de decembro, festa de Santa Lucía

A información foi realizada para o proxecto Zas polo miúdo, do Concello de Zas.