Viaxe ó sur de Alemaña (e nordeste e centro de Francia) 9
| 9º día (Freitag / venres 28 agosto)
Dijon – Limoges: 493 km |
|
| Dijon – Macon | 127 km |
| Macon – Cluny | 25 km |
| Cluny – Limoges | 341 km |
| TOTAL | 493 km |
A ABADÍA DE CLUNY**
No mundo cristián de Occidente había necesidade de reformar as ordes monásticas. No 743 declárase obrigatoria a regra de san Bieito de Nursia nos conventos do reino franco. No 816 Bieito de Aniane emprende unha 1ª reforma, moi ríxida. Nos sécs. X-XI acométese a 2ª reforma, como consecuencia do feudalismo monástico e das inxerencias dos señores feudais laicos ó reivindicar xurisdición sobre conventos situados nos seus dominios, nace o movemento ou reforma cluniacense, que irradia das abadías de Cluny e de Gorze.
Cluny: vista da abadía actual (foto XMLS)
O 11-9-910 Guillerme I, duque de Aquitania, doa a vila de Cluny ó papa para que fundara nela un mosteiro con doce monxes; o doador tiña pouco poder, e así garantía a protección papal. Na carta de fundación establécese a libre elección do abade polos monxes.
Pola súa estrita adhesión a un código beneditino reformado, Cluny converteuse nun mosteiro que marcará un camiño a imitar no estilo de vida monacal en Occidente, desde finais do séc. X.
O grupo coa parte orixinal conservada da igrexa de Cluny
A Regra clunisienne foi adoptada por outros mosteiros, e Cluny crea unha extensa orde federada na que os administradores das casas subsidiarias estaban subordinados ó abade de Cluny. Os priores (non abades) reuníanse en Cluny unha vez ó ano, rendían contas e informaban.
Maqueta do que foi a abadía de Cluny
Os cluniacenses propugnan a reforma da economía e administración monástica (os seus mosteiros foron modelos de produción agrícola autosuficiente, como as villae romanas), a protección exclusiva do papa –e non a do bispo ou señor-, a implantación dunha estrita disciplina e o reforzamento da autoridade do abade. Preto de 200 mosteiros pasan a formar unha congregación situada baixo a obediencia do abade de Cluny. A orde convértese así na máis importante de Europa nesta época: espallouse por Borgoña, o val do Ródano, Provenza… Os monxes cluniacenses viñeron a Galicia polo Camiño de Santiago, que lles debe a eles o gran pulo que tivo nos séculos XI e XII, e influíron na vida monástica e relixiosa dos reinos do norte peninsular (Navarra, Castela, León e Galicia).
O noso simpático (e sincero) guía, que loou a nosa exquisita educación dicindo que eramos “muy civilizados” e que non pareciamos españois (“después de los italianos, los más ruidosos”)
Varios dos seus abades foron figuras relevantes con sona internacional, e o mosteiro gozou dun gran prestixio. Do séc. X, o da grande expansión, destacan os abades Bernón, san Odón, Aimar e Maiolo (chamado o “árbitro dos reis”, pola súa relación coa aristocracia; rexeitou o papado no 973). No séc. XI, san Odilón dirixe o mosteiro durante 55 anos. No ano 1016 o papa Bieito VIII decretou que os privilexios de Cluny se estendesen ás casas subordinadas, e así o resto das comunidades bieitas sentíronse máis motivadas para seguiren o modelo. No 1049 san Hugo de Semur foi nomeado abade; home de grande elocuencia e sentido político (tivo grande influencia na Querela das Investiduras, entre o emperador e o papado).
Nesta centuria, Cluny foi o instrumento máis eficaz na implantación da reforma gregoriana; moitos papas e legados pontificios procedían da abadía. A orde difunde os principios da reforma fronte ós vicios da Igrexa ligada ós estados feudais (a simonía e o nicolaísmo).
No séc. XII, no 1109, foi nomeado abade Pons (Poncio) de Melgueil, que continuou coa idea do engrandecemento da orde, e, para iso, iniciou a construción de Cluny III, unha abadía xigantesca que acabaría con todas as doazóns recibidas de León e Castela. As dificultades económicas ocasionaron protestas contra o abade, e tal opulencia fixo que o monacato fose mirando con máis simpatía a orde do Císter, nacida no 1098, máis austera (tamén nas formas arquitectónicas).
Poncio foi a Roma e presentoulle a dimisión ó papa. Substitúeo Pedro o Venerable en 1122, pero tras unha viaxe a Terra Santa en 1126 terá que se enfrontar a Poncio coas armas; Poncio será excomungado e Pedro terá que facer fronte a unhas finanzas catastróficas, agravadas polo roubo do ouro polos mercenarios que o axudaran na loita. Coa morte de Pedro no 1157 a orde cluniacense –acusada de enriquecemento e dun poder temporal excesivo- acrecenta o seu declive; a nova orde dos cistercienses de san Bernaldo, inspirada nos ideais de pobreza e austeridade, ía gañando adeptos.
CLUNY EN GALICIA
A primeira abadía dada a Cluny en Galicia foi a de San Salvador de Vilafrío (Castroverde-Lugo), dada ó abade Hugo polo converso Enego Bermudo no 1075. O resto dos priorados cluniacenses galegos déronse no 1º cuarto do séc. XII, a finais do abadiado de Hugo ata comezos do de Pedro o Venerable, patrocinados ou consentidos polo rei Afonso VI, pola raíña Urraca e tamén por Afonso VII. Dos cinco priorados prinucipais galegos cedidos a Cluny, malia o apoio de Xelmírez á orde, ningún está na diocese compostelá nin no Camiño de Santiago: San Vicenzo de Pombeiro (Pantón) –cedido en 1109 pola raíña Urraca ós monxes de Cluny para asegurarse o seu apoio fronte ós nobres galegos partidarios do seu fillo Afonso Raimúndez (polo tanto, cun propósito antigalego)-; San Martiño de Xubia -cedido en 1113 polo conde Pedro Froilaz de Traba ó abade Poncio de Cluny); Sta. María de Ferreira de Pantón; Valverde (Monforte) e San Salvador de Budiño –dado en 1126 por Gomes Nunes, conde de Toroño, que acabará sendo monxe de Cluny.
Nestes priorados vivían poucos monxes a mediados do séc. XIII, e achegaban a Cluny pouca renda.Contra 1250 a decadencia destes priorados era grande,e os visitadorse acusaban ós abades de daren acubillo a ladróns e cregos incestuosos, e tamén que levaban unha vida disipada (disque vivían con mulleres públicas) e que deixaban arruinar as igrexas.
As tres igrexas de Cluny
A primeira igrexa (Cluny I), da época da fundación (principios do séc. X), respondía ás pautas do estilo carolinxio.
A segunda (Cluny II), de principios do séc. XI , foi un exemplo precoz do románico temperán.
A terceira (Cluny III), levantada na súa maior parte entre 1088 e 1130, foi durante séculos a igrexa máis grande da cristiandade (lonxitude interior de 177 m) ata que San Pedro de Roma foi reconstruída no séc. XVI (186 m). Cando se rematou este templo xigantesco, no mandato de Pedro o Venerable, a comunidade monástica contaba con 460 monxes.
A finais do séc. XV os reis de Francia estableceron aquí unha residencia de paso, e no séc. XVI a abadía converteuse en encomenda (o rei adquiriu o dereito a nomear abade).
O símbolo de Cluny, no museo
No ano 1790, xa iniciada a Revolución francesa, Cluny foi saqueado e destruído na súa maior parte por unha turba de revolucionarios. Os edificios foron adquiridos en 1798 por un comerciante, que vendeu as súas pedras. No ano 1823 só quedaba en pé a basílica de San Pedro e san Paulo, que é a que subsiste hoxe (só unha pequena parte do conxunto orixinal). As dimensións do brazo sur do transepto (32 m baixo a cúpula) son excepcionais dentro do románico e dan idea das enormes proporcións que tivera o templo. O tramo central, cuberto cunha cúpula octogonal sobre trompas, está coroado polo Campanario da Auga Bendita.
No edificio do papa Xelasio pódese ver de maneira virtual a igrexa de Cluny (unha película de 9 min. en pantalla grande e en 3D).
O símbolo de Cluny, no museo
Quedan restos da antiga abadía. No ano 2007 este sitio foi declarado Patrimonio Europeo.
Hai tamén unha Torre dos Queixos (‘Tour des Fromages’), do séc. XI, con vistas á igrexa e ó campanario da Auga Bendita etc. Tamén un Museo de Arte e Arqueoloxía instalado no antigo pazo abacial.
AUVERNIA E LIMOUSIN
LIMOGES (occitano: LIMOTGES)* (Michelin), p. 477.
-140.000 hab.
É a capital da porcelana, do esmalte e do calzado. Forma parte do Camiño de Santiago (Via Lemovicencis).
A cidade presenta dúas caras: a episcopal, agrupada arredor da catedral, e a do barrio do castelo, cidade comercial construída arredor da abadía de San Marcial.
Casa pintada de Limotges
Visitas:
-no barrio antigo: -a catedral de St.-Étienne (do XIII ó XIX), estilo gótico flamíxero, coa portada de St.-Jean (1516-1530). Tres tumbas rodeando o presbiterio; a máis interesante, a de Jean de Langeac, renacentista (1544).
–igrexa de St.-Michel-des-Lions (séc. XIV, gótica), que conserva desde a Revolución francesa as reliquias de san Marcial.
–igrexa de St. Pierre-des-Queyroix (séc. XIII), gótica, pero con partes románicas; notable vidreira renacentista e retablo barroco.
–Igrexa de San Aureliano (sécs. XIV-XVII), patrón da cidade e dos carniceiros.
–abadía da Nosa Señora da Regra (séc. IX-XVIII), fundada no 817 por Ludovico Pío.
–Gare des Bénédictins (‘Estación dos Beneditinos’), construída entre 1924-1929. Deseñado por Roger Gonthier: un edificio con cúpula e campanario sobre pilote por enriba das vías; edificio de formigón recuberto con placas de pedra caliza. Na entrada, unhas esculturas simbolizan a porcelana e o esmalte. As vidreiras son do artista Chigot.
Cruceiro en Limotges
–Museo das Belas Artes de Limoges-Museo do Esmalte (no antigo pazo episcopal), cunha colección de máis de 500 esmaltes.
O barrio do Chateau é o corazón da cidade, coas súas antigas rúas comerciais.
-Rue de la Boucherie (‘Rúa da Carnicería’), con casas tradicionais con entramado de madeira.
–Museo Nacional da Porcelana Adrien-Dubouché, fundado en 1845 (Nacional en 1881). Amosa a evolución da olaría limusina.
A rexión do Limousin é fundamentalmente rural e gandeira (gando bovino). Ó sur, a comarca de Brive (xa a visitamos en 2014) é coñecida polos seus amorodos, ameixas, trufas, castañas e noces. A riqueza da rexión é exclusivamente a natureza, con bosques ben conservados, e tamén a gastronomía. Nos produtos da granxa destacan o foie-gras, os confits e ou rillettes de oca e de parrulo, os patés trufados, a sopa con touciño, as morcillas con castañas, as tortas con noces, o clafoutis con mazás…
Tamén está a artesanía: artesáns da porcelana, a tapicería e o traballo do coiro, que fornecen grandes marcas.
A cerámica de Limoges ten sona universal. A súa arte está ligada a técnicas ancestrais: os esmaltes embelecedores de cofres de xoias, obxectos relixiosos, vasillas etc.
PARAY-LE-MONIAL
Pasamos tamén por Paray-le-Monial, cunha igrexa de peregrinación moi semellante á de Cluny (era priorato dependente desta abadía). Trátase da basílica do Sagrado Corazón, románica, de tres naves lonxitudinais e unha transversal (63,5 m de longo x 23,35 de largo; 22 de altura; altura da torre 56 m).
Nesta igrexa tiveron lugar, en 1671, as visións da mística (despois santa), Margarida María de Alacoque, a quen se lle apareceu Cristo amosándolle o seu corazón. Os xesuítas difundiron moito a devoción ó Sagrado Corazón de Xesús, moi popular no séc. XIX; despois esmoreceu. En Galicia o culto entrou a finais do XIX – principios do XX; as nosas igrexas enchéronse de imaxes do Sagrada Corazón de Xesús.
Igrexa de Paray-le-Monial (XMLS)
| 10º día (sábado 29 agosto): Limotges – A Coruña/Santiago: 1.115 km | |
| Parada a xantar en Cantabria | |
Durante o longo traxecto de máis de 1.120 km cara á casa retomáronse as conferencias rodantes. Penas Patiño proporcionounos unha ampla información sobre o “esquecido” (pola historiografía española) reino dos suevos na antiga Gallaecia. O seu título de urxencia foi “De suabos a suevos”, en base a que a Suabia xermana que acabaramos de visitar fora a terra de orixe deste pobo. Volvemos falar amplamente deste reino de 175 anos de existencia (411-585), que se din moi axiña, e que nas historias de España se “liquida” nun par de liñas para dar preeminencia ó reino visigodo, considerado “máis español”, pero que tamén tiña boa parte do seu territorio no sur de Francia (mesmo chemou a ser Narbona a súa capital). Tamén falamos das “trampas saduceas” de famosos historiadores españois para ocultar a existencia do antigo reino de Galicia, herdeiro do peso ancestral da antiga Gallaecia romana, para facer cadrar o seu esquema visigodos è reino de Castela è España. Mentres que para os cronistas árabes do sur da Península os habitantes do norte do río Douro –ata mesmo a actual Soria- eran “os galegos”, os historiadores españois traducían isto por “Reino de León” porque si, simplemente porque a corte real do reino de Gallaecia/Galicia estaba situada en León. Os monarcas tardaron séculos en se titularen reis de León. Tanto nos cambiaron a historia, que o noso Afonso VIII (de Galicia e León) pasouse a chamar Afonso IX porque houbera un VIII en Castela; como proba disto, o famoso rei Sabio no seu tempo foi o IX (“el Nono”) ata que os historiadores españois lle cambiaron o numeral: véxanse portadas das edicións máis antigas das “Siete Partidas” de “Alfonso el Nono”: http://www.cervantesvirtual.com/FichaAutor.html?Ref=90 // http://www.singularis.es/?p=1143#!prettyPhoto[iframe]/0/).
Tamén falamos do elevado nivel cultural que debeu haber na aínda Gallaecia romana do século anterior, o IV. Os grandes escritores e teólogos de Hispania estaban no Noroeste peninsular, con intelectuais coma o reformador relixioso Prisciliano ou a viaxeira Exeria (non era monxa, como se ten dito) que escribiu a súa peregrinaxe a Palestina nunha das primeiras guías de viaxe do mundo. Posteriormente, a principios do séc. V, sobresaíron Hidacio de Chaves e Paulo Orosio, autores das primeiras historias da Gallaecia e de Hispania, respectivamente, que asistiron (horrorizados) á entrada dos “bárbaros” suevos, dos que temían que ían acabar coa cultura galaico-romana. Para ampliar coñecementos recomendamos a obriña do catedrático de latín da USC José Eduardo López Pereira: O primeiro espertar cultural de Galicia. Cultura e literatura nos séculos IV e V (Biblioteca de Divulgación da USC, 1898).
Manolo Chouza tamén falou, polo que vagamente lembramos (pasou moito tempo…), sobre o cambio climático, o CO2, os combustibles fósiles, as enerxías alternativas (solares, eólicas…).
Máis adiante, xa chegando a Cantabria para degustar o gorentoso marmitako de Hoznayo, Xela Cid falounos da distribución da poboación alemá; o rural alemán e o galego. O desenvolvemento agrícola alemán e galego; contraste de zonas protexidas en Alemaña e en Galicia; espazos importantes sen protexer en Galicia (o Pindo, os Ancares, o Courel).
Finalmente, a nosa “flor do Salnés” fíxonos unha despedida á alemá repasando os crípticos alcumes postos nesta viaxe, a saber: o(s)/a/s) Correcamiños, a Mafalda galega, o Calviño e o Caneliñas.
Viaxe ó sur de Alemaña 8
| 8º día (Donnerstag / xoves 27 agosto)
Colmar – Riquewihr – Besançon – Dijon ( km): 276 km |
|
| Colmar – Riquewihr | 15 km |
| Riquewihr – Dijon | 261 km |
| TOTAL | 276 km |
No tocante ás “conferencias rodantes”, Penas Patiño falou sobre as cegoñas, aves totémicas en Baden-Baden. Riquewihr e, en xeral, en toda Alsacia. Víanse polos campos a eitoe a súa figura aparecía nas caixas de galletas e escaparates dos comercios (comentou o caso de que se atopara hai anos unha cegoña cunha frecha no pescozo, e polo tipo de frecha púidose saber de que zona de África procedía).
Manolo Chouza (máis coñecido por Manolo de Xeliña) dedicou o seu parlamento a reflexionar sobre “A ciencia e nazismo (o Dr. Mengele)”, e tamén falou das fontes do Danubio (¿ou foi Xela?).
Un destes días tamén tivemos a actuación estelar, a capela, do mozo Xoán Antelo -integrante dos Druídas da Rolda de Vimianzo-, a nosa última adquisición, que nos deleitou con cancións irlandesas coma Whiskey in the jar (“Musha rain dum-a-doo dum-a-da / whack for my daddy-o…”) e outras. Nós respondémoslle co que vén sendo o noso himno viaxeiro desde a viaxe a Bretaña, no 2006 (Molly Malone), mesmo con versión galega. O grupo dos Druídas actuaría no outono en Vimianzo xunto cos grupos A Roda e De Vacas. Prometeron que ían aprender Molly Malone en galego.
Paisaxe agraria alsaciana (XMLS)
ALSACIA (FRANCIA)
RIQUEWIHR** (REICHENWEIER en alsaciano ) (Michelin 227)
Unha das vilas máis visitadas de Francia (2 millóns de visitantes anuais), distinguida pola asociación Les plus beaux villages de France.
-sobreviviu milagrosamente a todas as guerras e conserva case intacto o esplendor medieval ata o do séc. XVI (rúas estreitas, murallas, casas…).
-rúas de trazado medieval (en especial a Rue Charles De Gaulle), que atravesa a vila de norte a sur pola parte centra; a ela van das a Rue des Juifs, a des Orfèvres, de la Couronne, entre outras.
-Conserva tramos amurallados de 1291 e do 1500; a torre da porta norte (La Tour des Voleurs (‘a Torre dos Ladróns’) conserva unha ponte levadiza de madeira no seu exterior.
Rúa principal de Riquewihr (XMLS)
–Palacio dos Duques de Württemberg, rematado en 1540.
–Maison Liebrich, construída en 1535. Distínguese polo Patio das Cegoñas, con galerías de madeira con balaústres, un pozo e un lagar.
Rúa principal de Riquewihr (XMLS)
–Maison Behrel, cun miradoiro de 1514 cun engadido por encima de 1709.
–Maison de l’Oncle Hansi.
Can alsaciano: como estivo calado quedamos sen saber se ladraba
en francés ou en alsaciano-alemán (XMLS)
Non só gustou a esta fermosa vila, senón tamén toda a comarca, con extensos viñedos preparados coma se dun xardín se tratase. As vilas nos pequenos outeiros cos montes Vosgos ó fondo, como marco, perfectamente integradas na paisaxe.
Toda ordenadiño na paisaxe agraria alsaciana: os viñedos no val, as vilas nos outeiros ou a pé deles (foto XMLS)
FRANCO CONDADO (FRANCIA)
BESANÇON
Os reloxos parecen ser o símbolo de Besançon (XMLS)
Sen o termos previsto visitamos Besançon, onde paramos para xantar. Trátase dunha cidade de 117.00 hab, regada polo río Doubs, ben coñecida polos emigrantes galegos residentes nos cantóns do noroeste de Suíza (Jura, Basilea, Zúric…), pois queda na súa ruta. Como todo o Franco Condado, formou parte das posesións dos Austrias españois (1664-1674).
A etimoloxía do nome está en Vesontio, unha fortaleza (oppidum) dos secuanos, un pobo galo. Tiña unha muralla construída contra o 80 aC. Xulio César conquistou a cidade no 58 a.C. Da época romana consérvase a Porta Negra e vestixios dun anfiteatro.
O monumento-símbolo da cidade é a cidadela do monte de Saint-Étienne, construída polo famoso enxeñeiro Vauban entre 1668 e 1711 no reinado de Luís XIV; recibe máis de 270.000 visitantes ó ano. A cidadela é un centro cultural e conta con dous museos: o da Resistencia e a Deportación e o Comtois, das tradicións populares do Franco Condado. As fortificacións de Besançon son Patrimonio da Humanidade desde o ano 2008.
Centro de Besançon
DIJON*** (Michelin) p. 273
A curuxa, símbolo de Dijon
-151.000 hab.
-capital do outrora poderoso ducado de Borgoña.
-nomeada Cidade da Arte e da Historia (2008); un dos centros de arte máis importantes de Francia.
O DUCADO DE BORGOÑA
Un dos Estados máis importantes da Europa medieval, independente de 880 a 1482. O seu territorio herdou en parte a Lotarinxia carolinxia. Estes dominios estaban unidos á casa de Valois francesa por unha póla colateral (os duques de Borgoña, que sobre o papel eran vasalos do rei de Francia, pero souberon manter unha política propia).
As irmás Sambad esperando en Dijon a que empece a Panorama
a tocar na sesión-vermú (hai que ser fans para seguila tan lonxe!)
No ano 1016 Enrique I cedeu o ducado ó seu irmán Roberto, que funda a rama da dinastía dos Capetos. Desta rama procedía Reimundo de Borgoña, que a principios do séc. XII casou con Dª Urraca, filla do rei Afonso VI de León, Castela e Galicia (os dous gobernaron a zona norte de Galicia -a actual-, mentres que Henrique de Lorena e Dª Tareixa, a outra filla, gobernaron a Galicia sur –a de entre Miño e Douro: o Condado de Portucale, futuro Portugal-. Fillo do matrimonio de Reimundo e Urraca foi o futuro emperador Afonso VII, criado por Pedro Froilaz de Traba, señor de Traba e conde de toda Galicia, no mosteiro de Moraime.
O derradeiro representante desta casa na Borgoña foi Filipe de Rouvres, que morreu pola peste en 1361.
O ducado pasou á coroa francesa e o rei Xoán o Bo cedeullo ó seu fillo máis pequeno, Filipe o Atrevido (1363-1404), que o recibiu en propiedade, xunto co Franco Condado e Artois. En 1369 Filipe casou coa herdeira do ducado de Flandres, Margarida, e converteuse nun dos príncipes máis poderosos de Europa. Aínda que vasalos das coroas francesa e alemá, os duques borgoñóns eran no séc. XV os máis ricos de Europa; os reis de Francia chegaron a se sentiren ameazados polo seu poderío; Dijon encheuse de pintores e escultores flamengos, convertida polos duques nunha obra de arte.
O seu sucesor, Xoán Sen Medo (1404-19) tiña esperanzas de ser rei de Francia, pero matárono dun machetazo na ponte de Montereau.
Filipe o Bo (1419-1467) fundou a Orde do Toisón de Ouro para se asegurar o apoio da nobreza. En 1435 reconciliouse con Carlos VII, rei de Francia, e Dijon converteuse na capital dun poderoso estado que comprendía parte de Holanda, Bélxica, Luxemburgo, Flandres, Artois, Picardía etc.
Carlos o Temerario (1467-1477) foi o derradeiro duque de Borgoña valón; empeñouse en conquistar as terras que se interpoñían entre o norte (Holada, Bélxica) e o sur dos seus territorios para crear un reino continuo. As guerras e as rebelións internas provocaron o seu fracaso. Morreu durante o asedio de Nancy; o seu cadáver achouse sobre un lago xeado medio comesto polos lobos.
María de Valois foi a derradeira duquesa da Borgoña independente; casou con Maximiliano I de Austria; nas capitulacións matrimoniais estipulárase que o segundo fillo deste matrimonio herdaría os territorios maternos, pero María faleceu antes de que isto acontecese. Entón, Borgoña pasou a Francia e os Países Baixos a Austria.
VISITAS
Polas rúas de Dijon
O Museo de Belas Artes está instalado no Pazo dos Duques e dos Estados de Borgoña**, que merece unha visita para ver, entre outras obras, a Sala dos gardas (ou das Festas), construída por Filipe o Bo e onde se celebraban as comelladas; a tumba de Filipe o Atrevido***, na que traballaron, sucesivamente, de 1385 a 1410, escultores como Jean de Marville, Claus Sluter e Claus de Werwe: unha estatua xacente sobre unha lousa de mármore negro apoiada en arcos de alabastro que acubillan 41 figuriñas de “choronas” (pranteiras) moi naturalistas: cregos, cartuxos, parentes, amigos e oficiais do príncipe, todos enloitados e encapuchados, conformando un lúgubre cortexo fúnebre do defunto.
A tumba de Xoán Sen Medo e de Margarida de Baviera*** (de entre 1443-1470) reproducen o modelo da tumba anterior, pero cun estilo máis próximo ó gótico flamíxero.
Estas tumbas marcaron un antes e un despois na arte dos moimentos funerarios europeos.
Nun bar de Dijon axudaban a calcular
A catedral de San Benigno (séculos XIV e XVIII, cunha cripta do séc. XI), igrexas de San Filiberto (románica), Nôtre Dame (séc. XIII, estilo gótico borgoñón), de San Miguel (con torres do gótico flamíxero do séc. XV, fachada monumental cos bustos dos profetas Daniel, Baruch, Isaías, Ezequiel, David tocando a harpa e Moisés).
Nos arrabaldos da cidade quedan os restos da cartuxa de Champmol (fundada por Filipe o Atrevido no séc. XV), entre os que se atopa a portada e o chamado Pozo de Moisés, obras de Claus Sluter.
As esculturas do gótico borgoñón son esaxeradamente realistas, con moito aire tráxico, acrecentado pola profundidade e movemento das pregas das vestiduras. Os monumentos funerarios borgoñóns foron modelo para boa parte de Europa.
Feito o cálculo… cervexa ó papo
Viaxe ó sur de Alemaña 7
Por Xosé María Lema Suárez
| 7º día (Mittwoch / mércores 26 agosto)
Heidelberg – Colmar (292 km) |
|
| Heidelberg – Baden-Baden | 90 km |
| Baden Baden – Estrasburgo | 60 km |
| Estrasburgo – Friburgo | 90 km |
| Friburgo – Colmar | 52 km |
| TOTAL | 292 km |
No transcurso da viaxe de Heidelberg a Baden-Baden Antón G. Losada falounos sobre a “A Selva Negra e o Rin”, e Xela Cid, camiño de Estrasburgo, fixo un percorrido bibliográfico pola Selva Negra, a xente importante que naceu nesta zona, o bosque alemán, a ecoloxía alemá e galega (a importancia do Partido dos Verdes), os espazos protexidos de Alemaña e Galicia (moi “parecidos”, como ben se sabe) etc.
BADEN-BADEN **
-54.000 hab.
-é a estación termal máis importante de Alemaña (termas xa coñecidas polos romanos, Aquae Aureliae).
-no séc. XIX foi a ‘capital estival’ de Europa, frecuentada pola burguesía europea e por intelectuais coma Tolstoi, Nietzsche e Wagner. Fiodor Dostoievski e Johannes Brahms residiron aquí varios anos. Nesta centuria xurdiron grandes establecementos termais, teatro, hipódromo e un dos casinos máis luxosos do mundo. Tras a IIGM foi sede das forzas francesas de ocupación.
-situada no val do Oos, entre as últimas elevacións da Selva Negra (Schwarzwald) e o val do Rin.
O río Oos de Baden-Baden (e Manolo tamén, claro)
Visitas
-o Castelo Novo (Neues Schloss), edificio de finais do séc. XIV sobre o antigo castelo. Situado no outeiro da Florentinerberg e rodeado de maxestosos xardíns. Pódese pasear pola terraza exterior, pois o xardín é privado.
-o Castelo Vello (Altes Schloss) ou Castelo de Hohenbaden data do séc. XII. Atópase en ruínas, pois os seus propietarios –os mesmos do castelo novo- non o reconstruíron tras o incendio sufrido en 1559.
-a Kurhaus*, pazo neoclásico de principios do séc. XIX (1821-1824), que acubilla o luxoso Casino de Baden-Baden, famoso polos decorados do interior, inspirados en pazos franceses, e polos persoeiros que o frecuentaron. Estivemos na entrada do Casino e, ó nos escoitar falar, saudounos unha empregada italiana, que sabía de Galicia porque a súa mellor amiga era galega de Lugo. Por certo, que a italiana aínda debe estar debullando a lección-express que de Galicia lle deu Arturo Novo.
![A Kurhaus (Casino) de Baden- Baden [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC08023-300x225.jpg)
A Kurhaus (Casino) de Baden- Baden [XMLS]
-a Stiftskirche é unha igrexa de estilo gótico do séc. XV, onde se enterraban os margraves de Baden. A alta torre é do séc. XVIII, barroca (coma o interior).
Os casinos, mellor desde fóra, ¿non si Arturo?
-as ruínas do Balneario Romano son un museo da antiga cultura do baño. Atópase debaixo da praza do Mercado e do balneario Friedrichsbad. Con case dous mil anos de antigüidade son unha das instalacións balnearias mellor conservadas. Tamén se conserva parte das murallas romanas.
Tanto a estación termal de Friedrichsbad como as Termas de Caracalla teñen modernísimas instalacións para o baño.
FRIBURGO DE BRISGOVIA
(FREIBURG IM BREISGAU)**
-212.000 hab.
-cualificada como a máis fermosa e célebre cidade da Alemaña suroccidental, espállase polas ladeiras occidentais da Selva Negra e a chaira do Rin.
-a zona antiga coas famosas canles de auga (Bächle) que atravesan a cidade é destino duns tres millóns de visitantes anuais. A cidade considérase a porta de entrada á Selva Negra; conta cun clima morno e solleiro. Considérase a capital da ecoloxía alemá.
-é famosa a súa universidade, fundada en 1457.
A Kaufhaus, da praza da catedral (XMLS)
Visitas
-a Catedral (Münster)** está dedicada á Virxe e é un dos edificios góticos máis importantes de Alemaña. Construíuse en tres etapas entre 1120 e 1513. É de estilo gótico, pero de diferentes épocas. A torre-campanario (do ano 1350), de planta cadrada, ten forma de pirámide octogonal que se eleva ata os 116 m de altura.
Imaxe de Santiago peregrino, no pórtico da catedral de Friburg (XMLS)
-a praza da Catedral (Münsterplatz)* está formada por notables edificios históricos: unha fonte de 1483 (a Fischbrunnen), o Pazo Arcebispal (1756), a Kaufhaus* (casa de 1525-1532 cunha fachada decorada con estatuas dos emperadores da casa Habsburgo, feitas en 1534), a Wenzigerhaus, casa rococó de 1761.
-no convento dos Agostiños está o Museo de Arte e Historia da Cidade (Augustinermuseum).
-a Rathusplatz* é a praza principal e máis fermosa da cidade. Nela atópase a estatua de Berthold Schwarz, o monxe ó que se atribúe a invención da pólvora para disparar (por volta do ano 1330).
-arredor desta praza atópanse edificios notables, coma o Neus Rathaus (‘Casa Nova do Concello’), obra de entre 1896-1900, e o Altes Rathaus (‘Casa Antiga do Concello’), ergueita entre 1556-1559. Á esquerda da igrexa franciscana de San Martiño atópase a Walfish* (‘Casa da Balea’), construída en 1516, cun elegante pórtico e portada gótica tardía.
Capital da ecoloxía. – Friburgo e tamén moi visitada por persoas interesadas nas enerxías renovables e nas políticas de desenvolvemento, debido ó grande éxito que tiveron na cidade e tamén no länder. A cidade posúe a o maior número de instalacións ambientais da Unión Europea. Como é a cidade con maior número de horas de sol de Alemaña, aquí ten a súa sede a Sociedade Internacional de Enerxía Solar (ISES) e conta co Instituto Fraunhofer para sistemas de enerxía solar. Cada ano celébrase en xuño Intersolar, a maior feira de enerxía solar. Ademais, o medio predominante de transporte é aquí a bicicleta: a cidade integra un circuíto para ciclistas cun total de 400 km de lonxitude. O termo municipal conta cunha superficie total de 15.300 ha, das 6.333 ha son de bosque.
![O clan carballés, na praza da catedral [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC08084-1-300x225.jpg)
O clan carballés, na praza da catedral [XMLS]
Entrando nesta cidade falamos do noso paisano da Piolla (Nantón-Cabana) Xosé Manuel García Álvarez, casado con Elisabeth Schaible, natural de Freiburg. Os dous viviron durante anos nesta cidade e deron clase na súa universidade. Cando se creou a TVG (contra 1984) decidiron vir para Galicia, pois a Pepe ofrecéranlle o cargo de director do Arquivo da TVG, que estivo ó seu cargo ata que se xubilou hai uns poucos anos. Elisabeth segue sendo profesora de alemán na USC. Xosé Manuel García estudara na Universidade Pontificia de Roma co baiés Uxío Romero Pose (1949-2007), bispo auxiliar de Madrid de 1997 á súa morte; despois tamén en Montpellier e Freiburg im Brisgau, onde sería, durante oito anos, Wissenschaftlicher Assistent para Historia. Foi coautor do Diccionario dos Nomes Galegos (Ed. Ir Indo, 1992), dirixido por X. Ferro Ruibal, e con Elisabeth Schaible ou en solitario traduciu do galego ou ó galego obras do castelán, alemán, italiano e portugués en materias como literatura, sociedade , lingüística ou historia. Traduciu, entre outros, a E. Kant e ó escritor checo de fala alemá Franz Kafka (A Metamorfose). Destaca a súa tradución d’A ética protestante e o «espírito» do capitalismo (USC/Fundación BBVA, 2006), obra do filósofo alemán Max Weber (1864-1920) na que se trata de explicar o maior desenvolvemento económico dos países protestantes do norte de Europa, propagadores do capitalismo moderno, fronte ós católicos do sur.
Casa onde viviu o humanista
Erasmo de Rotterdam (sé XVI)
Unha das traducións do nantonés
Xosé M. García do alemán ó galego
ALSACIA (FRANCIA)
ESTRASBURGO***
(STROSSBURI, en alsaciano; STRASSBURG en alemán; STRASBOURG en francés)
-272.000 hab., pero a súa área urbana abarca unha poboación de 1.175.000 hab, estendendo a súa influencia ás localidades próximas de Alemaña.
-capital de Alsacia e do departamento francés do Baixo Rin, sede do Parlamento Europeo e do Consello de Europa. Cidade universitaria con máis de 58.000 estudantes.
-rango cultural moi elevado, con teatro, biblioteca, orquestra e ópera.
-no eido económico, é a segunda praza bancaria de Francia cunha bolsa e seis sedes bancarias. O sector industrial é tamén moi importante.
-é a oitava cidade a nivel mundial en organización de congresos, por detrás de Madrid e por diante de Barcelona.
Catedral de Estrasburgo
Historia
A cidade, bañada polo río Ill (afluente do Rin), é de orixe romana; foi fundada no ano 12 aC polo xeneral Druso o Maior a partir dun campamento para as lexións, que recibiu o nome de Argentoratum (‘Arxentina’). Malia seren derrotaron na batalla de Argentoratum no ano 357, o pobo xermánico dos alamáns ocuparon a zona no ano 406; Argentoratum foi destruída polos hunos de Atila no 451, e contra o 500 foi reconstruída polos francos merovinxios de Clodoveo I, que a bautizaron como Strateburgus, reinstaurando un bispado que tivera anteriormente.
–ano 800: Estrasburgo forma parte do Sacro Imperio Romano Xermánico de Carlomagno. Este morre no 813 e sucédeo o seu fillo Ludovico Pío, cun reinado moi convulso, cheo de rebelións . Á súa morte o imperio carolinxio dividirase entre os fillos de Ludovico (netos de Carlomagno): Carlos o Calvo, Luís o Xermánico e Lotario.
–ano 842: os Xuramentos de Estrasburgo (Sacramenta Argentariae) foron uns xuramentos de axuda mutua entre Carlos o Calvo e Luís o Xermánico contra o seu outro irmán Lotario. Teñen a particularidade de que son os documentos máis antigos que se conservan do antigo francés (‘romana lingua’) e do antigo alemán (‘teudisca lingua’); o seu carácter bilingüe proba a existencia de grupos lingüísticos diferenciados, orixe das linguas francesa e alemá.
Rosetón da catedral de Estrasburgo (XMLS)
–ano 843: Tratado de Verdún, polo que queda dividido o Imperio carolinxio en tres reinos: Carlos o Calvo recibe a parte occidental (orixe da actual Francia), Lotario recibe a zona central (a Lotarinxia: desde o mar do Norte –a Renania, os Alpes e Italia-) e Luís o Xermánico a parte oriental (Xermania, orixe da actual Alemaña). A Lotarinxia conservaba a dignidade imperial, nominalmente. Estrasburgo e Alsacia quedaron dentro da Lotarinxia, pero máis adiante integraríase na Xermania, abrindo un período de influencia do ámbito xermánico ata que Alsacia e a súa capital quedaron anexionadas a Francia no séc. XVII.
–ano 982: o emperador Otón II concédelle ó bispo de Estrasburgo a autoridade sobre o conxunto da cidade e arredores.
-durante séculos haberá loitas entre a poderosa burguesía da cidade e os bispos. En 1262 o bispo Walter de Geroldseck foi derrotado na batalla de Hausbergen e Estrasburgo pasa de ser cidade dominada polo señorío feudal eclesiástico a cidade libre do Imperio, rango que a equipara en privilexios a outras cidades alemás.
-en 1681 as tropas de Luís XIV anexionaron Alsacia á coroa de Francia, momento en que pasaron a ser francesas ata a Guerra franco-prusiana (1870), cando volveu a ser alemá ata final da Iª Guerra Mundial, en que volveu a Francia (22-11-1918).
Rosetón da catedral de Estrasburgo (XMLS)
-o 19-6-1940 a tropas alemás entraron en Estrasburgo. A cidade, anexionada de novo a Alemaña, foi designada capital de Alsacia dentro do III Reich. Os nazis e os colaboracionistas alsacianos destruíron a sinagoga xudía –que era unha das maiores de Europa- e en 1942 decidiuse a incorporación forzada masiva de milleiros de mozos alsacianos ó exército alemán (episodio do Malgré Nous ‘ó noso pesar’). Moitos destes mozos alsacianos foron enviados á fronte rusa. No cercano campo de concentración de Struthof-Naztweiler o médico dos SS August Hirt realizou experimentos criminais cos prisioneiros de guerra. Foi o primeiro dos campos de exterminio descuberto polos aliados (novembro 1944). A partir de 1943 a cidade sofre bombardeos da aviación aliada; o de agosto de 1944 afectou ó seu centro histórico.
Visitas en Estrasburgo
A Grande Île (‘a Grande Illa’) –ou Elipse insular, pola súa forma- é o centro histórico de Estrasburgo, declarado pola UNESCO Patrimonio da Humanidade en 1988 por ser exemplo de barrio antigo de cidade medieval. Para marcar este status hai 22 placas de latón colocadas nas pontes que permiten acceder á illa.
Vista parcial da Grande Île de Estrasburgo (XMLS)
O principal edificio da Grande Île é a catedral de Nôtre Dame***, iniciada no séc. XI, aínda que a maior parte da construción data do séc. XV (estilo gótico). Trátase da cuarta igrexa do mundo en altura. Destaca a fachada***, cun magnífico rosetón; o tímpano da portada central conta con escenas bíblicas en catro rexistros; o tímpano da portada dereita representa a parábola das virxes sabias e as virxes necias; na portada esquerda as esveltas esculturas personalizan as virtudes triunfando sobre os vicios.
Desde o miradoiro da frecha da torre da esquerda hai estupendas vistas.
A portada do Reloxo (séc. XIII) atópase no lado dereito da catedral: rodeando a figura de Salomón a Igrexa sostén a cruz e o cáliz, mentres que a Sinagoga se inclina intentando recoller anacos dunha lanza e das táboas da Lei, que caen das mans. No tímpano do pórtico represéntase a Durmición da Virxe**.
No interior da catedral, ademais das vidreiras, o púlpito e o órgano atópase o famoso Reloxo astronómico (1838), no que se representan os días da semana como carros no que viaxan as divindades e que se van asomando por enriba do reloxo; cada cuarto de hora unha serie de autómatas golpean as campás, mentres que a Morte é a que dá as horas. Ás 12,30 h ten lugar un gran desfile na parte alta do reloxo. Hai tamén desfile dos apóstolos. Para ver todo isto hai que presentarse ás 11,45 h e hai que pagar 2 €.
Barcaza de turistas pasando por baixo a ponte xiratoria aberta
dunha das canles (XMLS)
Á esquerda da catedral, a Maison Kammerzell é unha xoia da arquitectura en madeira decorada con frescos no seu interior. Toda esta zona é de rúas de trazado medieval.
Hai outras igrexas coma a de Sto Estevo (St.Etienne) -románica, parcialmente destruída durante os bombardeos de 1944-; a de San Tomé, románico-gótica; a de San Pedro o Mozo –protestante, de estilo gótico, cunha cripta do séc. V- e a de San Pedro o Vello –neogótica, católica, aínda que hai outra co mesmo nome que é protestante-.
Preto destas últimas igrexas atópase La Petite France**, que no seu tempo foi barrio de pescadores, curtidores e muiñeiros. É unha zona con pontes sobre illas do río Ill, con exclusas, muíños etc. (Le Quai des Ponts-Couverts ‘O Peirao das Pontes Cubertas’).
Hai museos no Palacio Rohan (edificio neoclásico do séc. XVIII). O Museo Alsaciano é un museo de corte etnográfico que reconstrúe interiores de casas alsacianas, un laboratorio dun boticario alquimista etc.
Na gastronomía alsaciana ten sona o choucroute, o foie-gras, os viños alsacianos e os augardentes.
![No Peirao das Pontes Cubertas, de La Petit France [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC08061-1024x768.jpg)
No Peirao das Pontes Cubertas, de La Petit France [XMLS]
Por ser historicamente unha cidade disputada por Francia e Alemaña e pola súa situación xeográfica central, Estrasburgo é sede de institucións e organismos da UE e do Consello de Europa.
![Un dos edificios dependentes do Parlamento Europeo, que puidemos ver "medio clandestinamente" (estaba prohibido o paso) [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC08030-copia-1-300x281.jpg)
Un dos edificios dependentes do Parlamento Europeo, que puidemos ver “medio clandestinamente” (estaba prohibido o paso) [XMLS]
Estrasburgo é a sede do Parlamento Europeo (onde se celebran as sesións plenarias), do Eurocorpo, do Europol (centro de información), da Corte Europea dos Dereitos Humanos, e doutras 22 institucións europeas, coma o Consello de Europa.
Os edificios administrativos atópanse no chamado Barrio Europeo, propiedade da cidade.
A cidade simboliza a reconciliación franco-alemá, que se ve plasmada no Jardin des deus rives (‘Xardín das dúas ribeiras’).
COLMAR***
Trátase dunha cidade antiga (de 67.000 hab), ben conservada, que conta con edificios de gran tamaño de estilo gótico alemán e do primeiro renacemento, así como igrexas antigas, como a de San Martiño, colexiata do séc. XIII.
Entre os lugares para visitar, a Praza da Antiga Aduana (Ancienne Douanne / Kolfhus)*, con construcións con trama de madeira, entre elas a chamada Casa do Ferro Candente.
![Reprodución a escala, nunha rotonda á entrada de Colmar, da Estatua da Liberdade de Bartholdi [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC08085-copia-213x300.jpg)
Reprodución a escala, nunha rotonda á entrada de Colmar, da Estatua da Liberdade de Bartholdi [XMLS]
Entre os museos: o Museo Bartholdi (August Bartholdi, o escultor que fixo a Estatua da Liberdade de Nova York, naceu en Colmar en 1834); nunha das rotondas de entrada á cidade hai unha reprodución a unha escala sensiblemente menor desta famosa estatua. Tamén é interesante o Museo de Unterlinden, co retablo de Ussenheim***, realizado entre 1500-1515 por Mathias Grünewald (dun realismo moi cru).
-Museo Animado do Xoguete e dos trens de xoguete (para ir con nenos).
-Unha vez ó ano, no mes de agosto, Colmar celebra a Feira dos Viños.
Pouco puidemos ver desta cidade, pois chegamos á tardiña. Ceamos (con viño branco alsaciano, en vez da cervexa habitual de toda a viaxe) e xa fomos descansar. Pola mañá veriamos, nunha rotonda, unha reprodución a escala da estatua da Liberdade de Nova York, destinada a lembrar que o seu autor era colmarés.
Ruta dos Viños alsacianos: entre Estrasbusrgo e Colmar, nun val situado ó oeste da autoestrada que une estas dúas cidades (en concreto: de Marlenheim a Thann).
Viaxe ó sur de Alemaña 6
| 6º día (Dienstag / martes 25 agosto)
Bad-Windsheim – Rothenburg – Heidelberg ( 176 km) |
|
| Bad-Windsheim – Rothenberg ob der Tauber | 26 km |
| Rothenburg ob der Tauber-Heidelberg | 150 km |
| TOTAL | 176 km |
ROTHENBURG OB DER TAUBER**
Tras o almorzo, en pouco tempo puxémonos nesta cidade de arredor duns 12.000 hab., situada nun lugar desde o que domina o río Tauber, na Romantische Strasse; a súa principal atracción turística está no ben conservado centro medieval.
A muralla cuberta de Rothenburg (foto XMLS)
Historia
Nun promontorio sobre o río, nos xardíns hoxe chamados de Burggarten, construíuse en 1142 o castelo imperial da casa Hohenstaufen, a carón do cal medrou unha vila amurallada que en 1274 obtivo a rango de cidade libre do Sacro Imperio.
-tras o terremoto de 1356 construíronse as murallas actuais e moitos dos principais monumentos.
–O Grolo Mestre (Meistertrunk):: en 1631, durante a Guerra dos Trinta Anos, a cidade foi tomada polos suecos, ó mando do conde de Tilly, quen fixo prisioneiros ós concelleiros da cidade, condenounos a morte e ordenou que a cidade fose incendiada. O alcalde deulle como ofreza de benvida viño servido nun colorido vaso de vidro de tres litros e medio. Tilly ofreceu respectar a cidade se alguén era capaz de beber o viño da xerra nun único grolo. O alcalde, Georg Musch, ofreceuse e deu bebido todo o viño nun só grolo, co cal a cidade foi salvada da destrución. Este feito deu lugar a unha festa, a Meistertrunk (‘grolo mestre’) que se celebra en distintos momentos do ano, entre maio e outubro.
Testemuño dun doador xaponés na rolda das murallas de Rothenburg (XMLS)
Despois de que, en 1650, as últimas tropas abandonasen a cidade, o seu desenvolvemento quedou paralizado, e ese foi a razón de que se conservasen moitos edificios desta época.
En 1803 pasou a formar parte do Estado libre de Baviera, e a partir de entón foi destino turístico para ingleses e franceses.
No séc. XX, no período de entreguerras, foi un bastión do incipiente partido nazi (nas eleccións de 1933 este partido recibiu o 83 % dos votos dos seus cidadáns).
O 31-03-1945 foi bombardeada pola aviación americana, que destruíu o 40 % da cidade, pero a destrución apenas afectou ós edificios históricos, que foron reconstruídos ó remate da guerra.
Cóntase que o 17-04-1945, a piques de finalizar a IIGM, o xeneral americano Devers deu orde de que a artillería atacase a cidade, pero esta foi salvada por outro oficial americano, John McCloy, que, como sabía pola súa nai da beleza medieval da cidade, foi remiso a destruíla sen máis e pediu permiso para solicitar a rendición antes do ataque; o comandante rexional alemán rexeitou a oferta, pero o maior alemán Thömmes, que estaba ó mando das tropas de defensa, ignorou esta orde e rendeu a cidade.
Semella unha lenda urbana, pero, como dirían os italianos, “si non è vero, è ben trovatto”.
Casa do Concello e praza Maior (XMLS)
Visita
Hoxe en día o turismo é a base da economía de Rothenburg (turistas de todo o mundo, xaponeses en particular): rúas estreitas, prazas pequenas, edificios antigos ben conservados… Pasou a ser a imaxe da Alemaña romántica. O conxunto da esquina da praciña Plönlein –na Schmiedgasse- é unha das imaxes máis recoñecidas de Alemaña. Polo seu aspecto medieval a cidade apareceu en varios filmes: Chitty Chitty Bang Bang, Pinoccio de Disney etc.
A maior parte dos visitantes percorremos a pé ocamiño de rolda das murallas dos séculos XIV e XV, con 43 torres. Todo ou en parte. Observamos que nelas había pedras con nomes inscritos, pertencentes a persoas de diversos países do mundo, particularmente xaponeses, pero tamén norteamericanos, alemáns etc. Seguramente foron doadores, persoas que colaboraron economicamente cunha importante cantidade para a restauración e conservacións das murallas. Un método que tamén se podería poñer a andar en Galicia.
Vista parcial de Rothenburg desde a torre branca do Concello (XMLS)
As guías recomendan entrar pola porta Röder Tor (E.), para seguir cara ó norte para chegar á Würzburger Tor (despois de pasar por outras dúas); no extremo NO atópase a Klinger Tor (con bos miradoiros); diante da porta, a igrexa Wolfgangskirche (de 1475).
Polo lado O. atopamos outras tres torres, ata chegar á porta fortificada de Burgtor, cunha alta torre. No Burgggaten*, o xardín do montículo penedío sobre o río Tauber, atópase a Blausiuskapelle, único resto da fortaleza imperial do séc. XIII, na actualidade dedicada ós Caídos. Desde alí hai un boa perspectiva sobre o río: na beira do río vese a torre Topplerschlösschen (de 1388) e a ponte Doppelbrücke sobre o Tauber (sécs. XIV-XV), e logo o santuario de Kobolzellerkirche, de estilo gótico serodio.
![Igrexa gótica de St. Jacob (Santiago) [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07963-1-300x225.jpg)
Igrexa gótica de St. Jacob (Santiago) [XMLS]
Continuando cara ó sur pola rúa Untere Schmiedgasse ataPlönlein** (< lat. planum) hai unha encrucillada de rúas entre casas de trabes entrelazadas e unha fonte; á dereita, en descenso, a poderosa torre cadrada Kobolzeller Tor (séc. XIII), e outra cadrada máis, a Kohlturn.
Se desexamos continuar pola estreita prolongación cara ó sur pola rúa Spitalgasse chegaremos ó Spital**, un grande hospital construído entre 1574 e 1591 por L. Weidmann.
A cidade antiga e a nova (ó fondo) de Rothenburg (XMLS)
Volvendo ó centro da cidade polas rúas citadas, naMarktplatz (‘Praza Maior’) atópase o Rathaus(Casa do Concello), o edificio máis fermoso, cunha parte renacentista (1572-1578) –a que mira á praza-, porticada e con galería no alto, unha torre cun miradoiro na esquina; a parte que mira á rúa Herrngasse é gótica do séc. XIII, cunha torre do séc. XVI. No interior, hai unhas salas renacentistas e a sala gótica Kaisersaal, ligada ó recordo da Meistertrunk.
Na visita que fixemos á Casa do Concello quixemos entrar na Kaisersaal -dedicada ó Grolo Mestre-, pero estaba pechada ós visitantes. Preguntamos e indicóusenos que só se abría con ocasión das celebracións, pois o do Grolo era un evento cultural periódico.
As vistas desde a torre da Casa do Concello son espléndidas, pero o tramo derradeiro para acceder á parte máis alta é de bastante dificultade. A subida é gratis ata este tramo, que é o que se cobra (2 € por persoa; hai unha funcionaria alí atendendo). Trátase dunha esqueira de madeira disposta verticalmente, duns dez ou doce chanzos. Se dificultoso é o ascenso pola estreitura do oco, aínda máis o é a baixada, pois hai que descender de recú e atoutiñando onde se colocan os pés, ata tocar o chanzo superior. O espazo ó aire libre, ben protexido por unha varanda de metal, é moi estreito, non recomendable para as persoas con certo exceso de peso, pois dificilmente non caben polo portelo de entrada.
A Marktplatz desde a torre da Casa do Concello (XMLS)
-á dereita da Rathaus atópase a antiga adega Ratstrinkstube (de 1466), cun reloxo que se pon en movemento case a cada hora cunhas figuriñas que reconstrúen a historia da Meistertrunk.
A rúa Herrngasse é a máis bonita; ábrese entre palacetes de diferentes épocas, e nela hai unha fonte do séc. XV (a Herrnbrunnen) e unha antiga igrexa gótica franciscana (Franziskanerkirche), hoxe evanxélica. Ó norte da Casa do Concello tamén hai unha igrexa de considerables dimensións dedicada a Santiago (St. Jakob**), de estilo gótico do séc. XV. No exterior, na lado sur, hai unha esvelta escultura de bronce dun Santiago peregrino, bastante moderna, co seu chapeu de amplas abas, a cabaza atada ó cinto, unha cuncha de vieira na man esquerda e un longo caxato na dereita. Xunto coa do exterior da igrexa de Augsburgo é a segunda escultura moderna que atopamos de Santiago peregrino, o que pode dar a entender que recentemente houbo unha recuperación das peregrinacións xacobeas desde Alemaña.
A gaiola do Museo da Tortura (XMLS)
O carro-gaiola do Museo da Tortura (XMLS)
Saímos despois en direccións a Heidelberg. No longo traxecto (150 km), no que Pablo nos levou en boa parte por estradas secundarias –así tamén puidemos ver tamén a Alemaña “profunda”, que é de supoñer que tamén exista-, Xosé M. Penas Patiño, que se preocupara de facer as correspondentes fotocopias en Núremberg, deunos outra magnífica charla centrada tres ornitólogos alemáns -Johann F. Naumann (1780-1857), Konrad Lorenz (1903-1989) e Eduard Rüppell (1794-1884) e outros científicos coma Friedrich H. von Humboldt (1769-1859) e Alfred Lothar Wegener (1880-1930), o da teoría da deriva dos continentes. Sobre Von Humboldt tamén falaría Antón G. Losada, pois, segundo o diario da viaxe que o científico emprendeu cara a América desde o porto da Coruña, o último anaco de terra que viu do continente europeo seica foi a illa Sisarga de Malpica: “el último objeto que vieron sus ojos del Viejo Mundo” (Humboldt y el cosmos. Vida, obra y viajes de un hombre universal (1769-1859); Ediciones del Serbal, 1982, páx. 58).
Non fomos todo por autoestradas, pois o intrépido condutor Pablo Bustelo tamén nos aventurou por estradas secundarias, coma esta de Rothenburg a Heidelberg (XMLS)
HEIDELBERG**
-143.000 hab.
Situada nas beiras do río Neckar (afluente do Rin), nunha das zonas máis cálidas de Alemaña, é unha cidade famosa polo seu centro histórico e por ter a universidade máis antiga de Alemaña (fundada en 1386). Ten augas termais, que tamén atrae o turismo. Tamén é coñecida polo descubrimento, en 1907, da mandíbula do ‘home de Heidelberg’, que habitou este lugar hai 600.000 anos.
Algo de historia
No séc. V a.C. existía neste lugar unha fortaleza celta. No ano 40 d.C. instalouse un campamento permanente e construíuse unha ponte de madeira sobre o río. No ano 260 o campamento foi conquistado polos pobo xermanos.
No ano 863 fundouse o mosteiro de San Miguel no Heiligenberg, no interior da dobre muralla da fortaleza celta. No ano 1115 o castelo de Heidelberg pasa á casa de Hohenstaufen. No 1225 Luís I, duque de Baviera, obtivo o Palatinado e, polo tanto, tamén o castelo.
O ano 1386 Ruperto I, elector do Palatinado, funda a Universidade de Heidelberg, que andando o tempo desempeñará un papel importante na época do humanismo e a Reforma, e tamén no conflito entre o luteranismo e o calvinismo. En 1518, uns meses despois de facer públicas as 95 teses contra as indulxencias, Martiño Lutero foi recibido en Heidelberg para a súa defensa. En 1555 a cidade pasouse ó calvinismo e veríase inmersa na Guerra dos Trinta Anos; foi devastada polos franceses en 1689 e en 1693, e máis tarde reconstruída (casas de estilo barroco). A biblioteca de Heidelberg, fundada en 1421, é a biblioteca pública máis antiga de Alemaña que aínda permanece intacta. Está considerada tamén un dos berces do Romanticismo alemán.
1933-45: Heidelberg foi unha das prazas fortes do partido Nazi, que era o máis votado nas eleccións. Entre 1934-35 o réxime construíu un grande anfiteatro en Heiligenberg para celebrar os acontecementos das SS. A cidade non fora bombardeada durante a IIGM por non ser centro industrial Rematada a guerra, morrería aquí o xeneral americano Patton, en accidente de tráfico.
O castelo de Heidelberg (XMLS)
Visitas
O castelo (Schloss)** atópase na parte alta da cidade, no lado sur. Hai desde alí fermosas vista da cidade e do río. Puidemos acceder a el polo funicular, pois ós autobuses estalles prohibido. O billete do funicular (12 € ida e volta) permite tamén a visita á Botica do castelo e ás dúas grandes cubas do bar-restaurante.
Plano da cidade
O castelo foi construído contra o 1400 polo príncipe elector e rei de Alemaña Ruperto III, para logo ilo ampliando. Foi semidestruído polos franceses en 1689 e 1693. A través da torre da Portada (TorTurm), de forma cadrada, do ano 1530, accédese a un patio interior, con fachadas renacentistas. Entrando veremos a Fassbau, bodega construída entre 1583-1592 que conta cunha enorme cuba, a Grosses Fass*, construída en 1751 cunha capacidade de 220.000 litros; hai outra máis antiga, a Kleiness Fass*, de “tan só” 45.000 litros (do ano 1664).
Polo lado norte esténdese o Friedriechsbau*, pazo renacentista mandado construír por Frederico IV entre 1592-1610.
No lado leste atópase a xoia do castelo, o Ottheinrichsbau**, pazo mandado construír polo príncipe elector Otón Henrique entre 1556-1559. É unha obra mestra do renacemento alemán, con exuberante decoración dun artista flamengo. Neste edifico instalouse un valioso Museo de Botica (oDeutsches Apotheken Museum), con valiosos mobles do séc. XVIII e unha colección de receitas antigas. A Apotheken Turn presta acubillo a un antigo laboratorio de alquimia.
Vista de Heidelberg desde o Castelo, coa ponte vella sobre o río Necker (XMLS)
A rúa principal da cidade é aHauptstrasse*(uns 2 km de longo), que conta con edificios interesantes, como a Haus zum Riesen (a ‘Casa do Xigante’) de 1707. Fronte a ela, a Friedrichsbau (1863), sede de institutos universitarios; na rúa Karpfengasse atópase o Kongresshaus, construído en 1901 pero reconstruído en 1990; máis adiante atópase a Providenzkirche(‘igrexa da Providencia’), así chamada polo lema ‘Dominus providebit’ (‘Deus proverá’), lema do príncipe elector Carlos Luís, que a mandara erixir en 1661.
A antiga botica do castelo de Heidelberg (XMLS)
O edificio da Alte Universität (‘Universidade Antiga’) é un edificio barroco de entre 1712-1728. No seu interior atópase aStudentenkarzer (‘Cárcere estudantil’), cuarto pequeno que serviu de 1778 a 1918 para encerrar os estudantes contestatarios.
Tamén é visitable a Neue Universität (‘Universidade nova’), construída entre 1930 e 1932, que conserva no patio aHexenturm (‘Torre das Bruxas’), único resto das edificacións do séc. XV. Fronte á Universidade atópase a Biblioteca universitaria, construída entre 1901-1905, con copias de valiosos manuscritos. Enfronte, cara ó sur, a Peterskirche (‘igrexa de San Pedro’), edificio gótico do séc. XV.
A Heiliggeistkirche (igrexa protestante) XMLS
A Jesuitenkirche (igrexa católica) XMLS
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Detrás da Universidade Nova hai edificios xesuíticos: Jesuitenkolleg (1703) e a Jesuitenkirche ‘Igrexa dos xesuítas’ (1711-1749), construcións barrocas.
Non lonxe da ponte Vella queda a Heiliggeistkirche, igrexa protestante construída entre 1399-1441 polo elector Ruperto III para sepulcro familiar. A torre data de 1508, aínda que remata en estilo barroco.
Pola Steingasse chegamos á Ponte Vella (Alte Brücke), construída por M. Maier entre 1786-1788; está decorada con estatuas e precedida por un arco triunfal que se abre entre dúas torres do séc. XV.
Pasando ó outro lado do río por esta ponte pódese ascender por un paso peonil ó Paseo dos Filósofos(Philosophenwag), desde onde se contemplan espléndidas vistas da cidade e do castelo.
A Ponte Vella sobre o río Necker (XMLS)
Viaxe ó sur de Alemaña 5
VIAXE Ó SUR DE ALEMAÑA (5ª ENTREGA)
| .5º entrega (Luns / Montag 24 August)Ratisbona – Núremberg – Bamberg – Bad-Windsheim ( 246 km) | |
| Ratisbona-Núremberg | 112 km |
| Núremberg-Bamberg | 63 km |
| Bamberg-Bad-Windsheim | 71 km |
| TOTAL | 246 km |
Camiño de Núremberg: as primeiras conferencias rodantes
Pola mañá o viaxeiro Antón García Losada, completando o seu traballo da guía impresa, ilustrounos sobre o marco xeográfico, cunha conferencia impartida (como as que virían despois) micro en man desde a cadeira do guía, que ben podería levar como título: “Rexións naturais de Alemaña. Baviera e os Alpes”.
A continuación entrou en escena a viaxeira Xela Cid, que dedicou o seu parlamento a falar sobre “Ecoloxía fluvial. Os ríos alemáns e os ríos galegos. O pai Rhin e o pai Miño. O Rhin e o Danubio. O Rhin e o lago Bodensee”.
![De Ratisbona a Núremberg: vila bávara [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07876-300x225.jpg)
De Ratisbona a Núremberg: vila bávara [XMLS]
NÚREMBERG (NÜRNBERG)**
A chamada en castelán antigo Nuremberga conta con 493.000 hab. e é 2ª cidade da Baviera e capital administrativa da Franconia. Situada nas beiras do río Pegnitz.
-centro de estudos superiores; comparte universidade con Erlangen (en Núremberg, as facultades de Económicas, Pedagoxía e Belas Artes).
-centro industrial (electrónica, automóbiles, xoguetería, cervexa etc.).
-aquí celébrase a Feira do Xoguete máis importante de Alemaña.
-conta cun impresionante mercado navideño.
![Vista de Núremberg, desde a muralla do NO. [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07881-1024x768.jpg)
Vista de Núremberg, desde a muralla do NO. [XMLS]
-o nome procede de nourenberc ‘monte penedío’. Aparece por vez primeira nun documento imperial do ano 1050. En 1219 o emperador Frederico II concedeulle a dignidade de cidade libre do Imperio.
-a cidade tivo grande importancia económica nos séculos XV e XVI, cando os seus comerciantes monopolizaban o comercio con Oriente (China, p. ex.) e os seus obradoiros artísticos facían da cidade o centro cultural renacentista máis importante de Alemaña (p.ex. o pintor Michael Wohlgemut e o seu discípulo Albrecht Dürer).
-o descubrimento de América e despois a Guerra dos Trinta Anos (1618-1648) condenaron a cidade a unha lenta decadencia.
-desde o séc. XIV prodúcense en Núremberg instrumentos científicos coma os compases, globos terráqueos (coma o de Martin Behaim, de 1492, aínda sen o continente americano), astrolabios, cuadrantes e outras ferramentas que contribuíron ó desenvolvemento da cartografía.
-En 1471 nace nesta cidade o artista e matemático Albrecht Dürer (castelanizado como Alberto Durero); despois de estudos en Italia instalouse na súa cidade natal contra o 1507, e morou nela ata a súa morte (1528).
Imaxe de Santiago con caxato de peregrino, vieira no chapeu e maqueta de igrexa na man esquerda (pola súa catedral en Compostela) na entrada da igrexa de S. Sebaldo de Núremberg (XMLS)
-no séc. XVI a cidade foi visitada periodicamente polos emperadores do Sacro Imperio Alemán, entre eles Carlos V, por se teren que celebrar nela as Reichstage(as Dietas imperiais), reunións ou asembleas que se facían no castelo de Núremberg.
-en 1525 a cidade converteuse nun dos centros da Reforma luterana, e nela asinouse a Paz de Núremberg, que supoñía a aceptación dos reformistas no seo do Imperio.
-En 1621 fúndase en Núremberg o primeiro banco público. Os seus produtos chegan ós mercados mundiais: é famosa a Goldene Strasse ‘a vía do ouro’, que unía esta cidade con Praga e outras da Europa do leste.
-no séc. XVIII Núremberg converteuse nun centro importante de coñecementos matemático-astronómico; os mapas publicados pola empresa Homann vendéronse por toda Europa.
-en 1806, co Sacro Imperio en estado de disolución, Núremberg entrou a formar parte da Baviera, perdendo o carácter de cidade imperial (o Estado libre de Baviera fíxose cargo das débedas). A construción do primeiro camiño de ferro alemán (Núremberg-Fürth, 1835) iniciou a súa recuperación económica.
-no séc. XX, pola súa importancia no Sacro Imperio Romano Xermánico e mais polo seu significado histórico-cultural no xermanismo, foi a cidade escolleita por Hitler como sede dos congresos do Partido Nazi (Reichsparteitag); considerábase a Núremberg ‘a cidade xoia’ de Alemaña, e o Führer quixo apropiarse da súa simboloxía especial na Idade Media, como cidade sinalada polo emperador para celebrar a súa primeira Dieta imperial despois da súa elección.
-na cidade residía o fanático propagandista antisemita Julius Streiches, editor do xornal Der Stürmer. Con todo, a diferenza doutras cidades de Alemaña, a maioría da poboación non se identificaba coa ideoloxía nazi, pero o réxime estaba empeñado en presentar ante o mundo a Núremberg como ‘a cidade máis alemá’ e a máis leal ó partido nazi.
-as concentracións multitudinarias do Partido Nazi celebrábanse anualmente en Núremberg desde 1927 e ata 1928: foron os Congresos de Núremberg do NSDAP (Partido Nacionalsocialista Obreiro Alemán). As celebracións celebradas no Campo Zeppelin (en 1923 realizáronse alí probas aéreas en homenaxe ó inventor do dirixible) rodáronse en 1934 pola cineasta Leni Riefenstahl na súa película propagandística O triunfo da vontade. Ese mesmo ano o arquitecto Albert Speer deseñou a tribuna desde a cal Hitler lanzaba agresivos discursos contra os xudeos para fortalecer o carácter antisemita do III Reich.
-o réxime nazi construíu en Núremberg unha réplica do Coloseo de Roma para sede dos congresos do Partido Nazi, con capacidade para 50.000 persoas. A causa da guerra o edificio non se rematou como se deseñara. Hoxe acubilla o Dokumenta-tionzentrum Reichsparteitagsgelände (‘Centro de Documentación sobre a Histo-ria dos Congresos do Partido Nazi’, más conocido como Dokuzentrum). Alí hai unha exposición permanente sobre as orixes do antixudaísmo alemán, a fundación do Partido Nazi, o ascenso de Hitler ó poder, os crimes contra os xudeu,a persecución dos socialdemócratas e doutros partidos etc.
-preto do Dokuzentrum atópanse o Luitpoldhain e mais o Campo de Marte, utilizados para eventos militares para fomentar o espírito belixerante dos espectadores. Desde a tribuna de Zeppelin pronunciaba Hitler os seus discursos. Toda esta área pódese visitar a pé. Existen paneis informativos.
-xunto a Berlín, Essen, Düsseldorf, Hamburgo, Múnic e, sobre todo, Dresde, Núremberg foi unha das cidades máis bombardeadas polos aliados durante a IIGM. Bombardeos realizados entre 1943 e 1945, sendo o peor o do 2-1-1945, no que pereceron 6.000 civís e cen mil quedaron sen fogar, e o 90 % da cidade antiga quedou destruída nunha hora.
Finalizada a IIGM, de 1945 a 1946 a Sala 600 do Pazo de Xustiza foi escenario dos Xuízos de Núremberg contra os líderes nazis, que culminaron coa condena dalgúns deles. Primeiro xulgouse a funcionarios do partido e do goberno nazis, despois a médicos, xuíces, industriais que apoiaran o réxime.
-Na actualidade, desde 2014, o alcalde (o Dr. Ulrich Maly) pertence ó Partido Socialdemócrata (SPD), que conta con 32 representantes; a CSU ten 23; o Partido Verde (Die Grüne), 5, o Partido Liberal 2, o Partido da Esquerda (Linke) 3 e o neonazi Ausländer Stopp, 2.
Os Xuízos de Núremberg
Os Xuízos ou Procesos de Núremberg (Nürnberger Prozesse) foron uns xuízos emprendidos polos países aliados e desenvolvidos do 20-11-1945 ó 1-10-1946, contra dirixentes nazis capturados por diferentes crimes e abusos contra a humanidade cometidos no nome do II Reich do 1-9-1939 a maio de 1945.De 4.850 peticións de procesamento foron procesadas 611 persoas.
O que tivo máis repercusión foi o Xuízo principal, dirixido polo Tribunal Militar Internacional (TMI) contra 24 dos principais dirixentes nazis capturados. O proceso empezou o 20-11-1945, e entre os procesados máis destacados, atopábanse: Karl Dönitz, almirante da Flota Alemá e sucesor de Hitler tras o suicidio deste; Rudolf Hess, secretario particular de Hitler, que en misión secreta voara en 1941 a Gran Bretaña, onde fora capturado polos ingleses;Hermann Goering, Comandante en Jefe de la Luftwaffe y Presidente del Parlamento alemán; Alfred Jodl e Wilhelm Keitel, xefes del Alto Mando de Wehrmacht; Alfred Rosenberg, autor do libro da ideoloxía nacionalsocialista racistaO Mito do século XX, Ministro de Educación do Reich e despois ministro de Territorios Ocupados; Joachim von Ribbentrop, ministro de Asuntos Exteriores; Albert Speer, arquitecto e ministro de Armamentos; Franz von Papen, antigo xefe do Partido Conservador e despois embaixador nazi en Austria e Turquía.
Entre os xulgados que xa morreran ó final da guerra estaban Adolf Hitler, Joseph Goebbels (ministro de Propaganda) e Heinrich Himmler (capitán xeral das SS).
Entre os que estaban fuxidos: Adolf Eichmann, Martin Bormann e Josef Mengele.Boa parte destes acusados foron condenados a morte na forca, sentenza executada o 16-10-1946 (Goering suicidouse con cianuro un día antes).
Os condenados a cadea perpetua cumpriron a condena na prisión de Spandau, ata a morte do derradeiro, Rudolf Hess, en 1987. Speer, condenado a 20 anos, saíu en 1966. Outros xa saíran antes, coma Dönitz (10 anos). O industrial Gustav Krupp, que utilizara man de obra escrava nas súas fábricas, saíu absolto.
![Sala 600 do Pazo de Xustiza (Xuízo de Núrenberg) [fotoXMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07914-Sala-600-do-Xuízo-de-Núrenberg-24-8-15-1024x768.jpg)
Sala 600 do Pazo de Xustiza (Xuízo de Núrenberg) [fotoXMLS]
As murallas.- O condutor do autobúns tivo a deferencia de bordear exteriormente as murallas na maior parte do seu perímetro de planta romboidal e cun perímetro de 5 km, con 80 torres, incluíndo as das portas e excluíndo as das fortalezas. Foron construídas entre o séc. XIV e o XV. O foxo (Graben) foi desecado e cuberto no séc. XIX para abrir a avenidas de circunvalación. Nos catro puntos cardinais abríronse catro portas antigas defendidas por enormes torreóns troncocónicos construídos entre 1556 e 1159.
Entramos na cidade á altura do torreón do noroeste, o do Burg, quizais o mellor conservado. Moi preto atópase a casa do pintor Alberto Durero.
Baixando cara ó centro fomos visitando a igrexa de san Sebaldo, a Casa do Concello (Rathaus), a Frauenkirche, a praza do Mercado etc.
![Orixinal relevo contemporáneo nun tímpano románico de igrexa de San Sebaldo [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07889-S.-Sebaldo-fachada-arco-norte-300x225.jpg)
Orixinal relevo contemporáneo nun tímpano románico de igrexa de San Sebaldo [XMLS]
A igrexa de S. Sebaldo**, igrexa evanxélica que en orixe era unha basílica románica, da que se conservan as torres e o corpo. A construción continuou entre 1231 e 1273 (coro oriental, naves laterais). No interior consérvase a tumba de san Sebaldo.
A igrexa de Nosa Señora (Frauenkirche) é tamén de estilo gótico; construída entre 1352 e 1358 no lugar que ocupaba unha sinagoga. Entre 1506 e 1508 Adam Kraft engadiulle o Michaelschor, pórtico da fachada, cun frontón que ten un reloxo de 1509 (todos os días ás 12 move un cortexo de figuriñas: sete electores que desfilan diante do emperador).
Atravesando o río Pegnitz visitamos a igrexa de S. Lourenzo (St. Lorenz)**, a principal igrexa evanxélica da cidade, de estilo gótico pleno. Empezouse pola fachada (1230) e continuaron as obras ata principios do séc. XV. A fachada está flanqueada por torres. No interior, o coro é unha xoia do gótico alemán.
retablo de san Roque (igrexa de St.Lorenz)
Nesta zona, atópase a Königstrasse, a rúa principal da cidade, que atravesa a cidade desde a estación de ferrocarril (Hauptbannhof) ó río; empeza na porta Königstor e no torreón de defensa redondo Frauentorturm (de 1558); á dereita, a igrexa gótica de Sta. Martha. Preto da estación do tren atópase o Centro Galego.
Algúns visitamos as ruínas da igrexa de Santa Catarina, bombardeada na 2ª GM; non se reconstruíu a propósito, para que quedase constancia dos efectos devastadores da guerra. Custou traballo dar con elas (houbo que preguntar varias veces). Non valeu moito a pena o esforzo para localizala.
O 23-10-1993 inaugurouse a Rúa dos Dereitos Humanos, obra do artista israelí Dani Karavan: en 29 columnas de cemento, a parede dunha casa e unha árbore preséntanse os 30 artigos da Declaración dos Dereitos Humanos en 30 idiomas distintos (do jiddish dos xudeos alemáns ó quechua de América do Sur). Nesta inauguración o alcalde nuremburgués afirmou que os habitantes desta cidade “só poden aceptar que desta cidade se dean sinais de paz, de reconciliación e comprensión entre os pobos”
Frauenkirche (igrexa de Nosa Señora)
Museos: o Museo Nacional de Arte e Deseño (Neues Museum-Staatliches Museum für Kunst and Design).- Inaugurado no 2000. Interesante desde o punto de vista arquitectónico.
Casa de Albrecht Dürer
O Museo Nacional Xermánico (Germanisches Nationalmuseum).- Fundado en 1852 e instalado nunha antiga Cartuxa dos séculos XIV e XV. Hai obras desde a prehistoria ó séc. XX. Na 1ª planta hai salas dedicadas á pintura alemá, con obras mestras de Durero, A. Altdorfer ou Holbein o Mozo, entre outros. Pinturas tamén do neoclasicismo alemán e da 1ª metade do XX (Kandinsky, E. Nolde etc.).
Tamén existe o Museo dos Transportes (DB Museum), onde se atopa unha reconstrución do primeiro tren alemán (Núremberg-Fürth, 1835). Existe, así mesmo, o Museo do Xoguete(Spielzeugmuseum), con xoguetes de toda Baviera e de séculos anteriores.
Tamén se pode visitar o Docuzentrum (‘Centro de Documentación do Partido Nazi’).
Na Sala 600 do Xuízo de Núrenberg
Atendendo ós rogos de varios viaxeiros e viaxeiras, antes de abandonar a cidade fomos visitar o Pazo de Xustiza, onde se celebrara o famoso Xuízo contra os líderes nazis. Unha parte dos viaxeiros, previo pagamento de 4 € por persoa, subiron á sala 600 onde tivera lugar o xuízo. A sala consérvase intacta, sen modificar desde o remate do proceso o 1-10-1946. Procurárase que o mobiliario fose do máis austero. Os visitantes dispuxemos de audioguías en diversos idiomas e na sala hai tamén pantallas de televisión reproducindo os momentos máis sobranceiros do xuízo. Por falta de tempo só se puido permanecer arredor de 20 min na sala, para quitar algunhas fotos e pouco máis.
No autobús proxectouse a máis recente das películas que se rodaron sobre este evento, unha das que trouxo consigo o viaxeiro (e músico) Xoán Antelo. Outra (O pianista, de Roman Polanski) versou sobre a persecución nazi dos xudeus en Polonia. Tamén se proxectou Lutero, sobre a vida do reformador relixioso. E lembrando a nosa visita ós lugares da I Guerra mundial do ano pasado vimos Sendeiros de gloria, de Stanley Kubrick.
BAMBERG**
-70.000 hab
-chamada a Pequena Venecia do Norte.
-considerada a máis fermosa cidade artística da Alta Franconia, no val onde conflúe o río Regnitz (con dous brazos) co Main (Meno).
-ten un fermoso conxunto monumental declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO.
-no ano 997 o emperador Henrique II o Santo e santa Cunegunda recibiron como regalo de vodas esta cidade e decidiron transformala nunha nova cidade santa, coma Roma.
Visitas
-a Dom** (a catedral), foi un dos primeiros monumentos que visitamos, fundada polo emperador Henrique II no 1004. Boa parte da construción é do séc. XIII. Conta coas sepulturas do emperador san Henrique e da súa dona** (obra realizada a principios do séc. XVI). Entrando por unha das portas laterais, acaroada a un piar da nave central, atópase a famosa escultura do Xinete (ou o Cabaleiro) de Bamberg, obra gótica do séc. XIII.
–Domplatz**, a praza da catedral, con edificios renacentistas, é o corazón da cidade.
-o novo pazo episcopal (Nueu Residenz)**, séculos XVII e XVIII.
–Alte Hofhaltung (antiga residencia imperial e episcopal).
–Grüner Markt, o mercado de hortalizas (hai unha longa tradición de cultivar hortas na cidade, que ten hortas urbanas protexidas pola UNESCO).
![Tumba de san Henrique e santa Cunegunda (cat. Bamberg) [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07923-300x225.jpg)
Tumba de san Henrique e santa Cunegunda (cat. Bamberg) [XMLS]
-á esquerda da antiga Casa do Concello álzase acaseta Rottmeister, suspendida sobre a auga; do outro lado, desde a ponte Untere (Untere Brücke), adornada cunha estatua de santa Cunegunda, hai unha boa vista da Klein Venedig* (‘Pequena Venecia’), o vello barrio dos pescadores, reconstruído.
Había un grande ambiente festivo pola ‘Pequena Venecia’, as rúas próximas ó río. As cervexerías estaban a tope de xente, dentro e principalmente nas terrazas; tamén había establecementos de rúa que vendían salchichas en bocadillo, doces, xeados etc. –Judenstrasse*, unha das rúas máis belas da cidade, con edificios do séc. XVIII de estilo italiano.
![Ambiente festeiro en Bamberg [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07935-1024x768.jpg)
Ambiente festeiro en Bamberg [XMLS]
![O Altes Rathaus (Casa do Concello antiga), decorada con pinturas [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07942-1024x768.jpg)
O Altes Rathaus (Casa do Concello antiga), decorada con pinturas [XMLS]
![O río Regnitz ó seu paso por Bamberg [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2016/02/DSC07940-1024x768.jpg)
O río Regnitz ó seu paso por Bamberg [XMLS]
Viaxe ó sur de Alemaña 4
VIAXE Ó SUR DE ALEMAÑA (4ª entrega)
| 4º día (Sonntag / Domingo 23 August 2015)
Múnic – Augsburgo – Ulm- Ratisbona/Regensburg (374 km) |
|
| Múnic-Augsburgo | 70 km |
| Augsburgo-Ulm | 85 km |
| Ulm-Ratisbona/Regensburg | 219 km |
| TOTAL | 374 km |
AUGSBURGO (AUGSBURG)*
-260.000 hab., capital da Suabia bávara. Industrias téxtiles, mecánicas e de fabricación de cervexa.
-Cidade fundada polos romanos o ano 15 a.C. co nome de Augusta Vindelicorum, da provincia de Retia, nun lugar onde había un campamento militar. É polo tanto, unha das cidades máis antigas de Alemaña. Desta época quedan testemuños no seu Museo Romano.
-Na Idade Media estivo gobernada por príncipes bispos e en 1316 recibiu o título de cidade libre do Sacro Imperio Romano Xermánico. Desde entón tivo un progreso económico notable, e no séc. XVI foron famosas familias de banqueiros coma os Fugger e os Welser, prestamistas do emperador Carlos V (I de España), para as súas guerras en Europa e tamén para empresas conquistadoras no Novo Mundo (adquiriron dereitos sobre a explotación das minas de mercurio de Almadén e financiaron exploracións no que hoxe é Venezuela, na procura dalgunha mina de ouro ou de prata).
Os Fugger xa eran prestamistas do emperador Maximiliano, pero cando se presentou o dilema se optar polo apoio financeiro a Francisco I de Francia ou a Carlos de Castela e Aragón, sopesaron os posibles dun e outro. Francisco confiouse e só puido achegar para os subornos dos príncipes electores 300.00 floríns, mentres que Carlos transferiu a suma de 852.000 floríns. Da suma total, os Fugger achegaron case dous terzos, 544.000 floríns, mentres que o resto achegouno a familia Welser e a banca italiana. Deste xeito, o futuro imperio “onde non se poñía o sol”, quedaba en débeda permanente cos Fugger e con outros banqueiros europeos.
Non estaría de máis reflexionar sobre se foi beneficioso ou non para os intereses españois a herdanza europea dos Habsburgo españois (aquí chamados Austrias) ese imperio “no que non se poñía o sol” do que tanto se presume na historiografía española tradicional. En primeiro lugar, a herdanza dos Países Baixos, a Borgoña e o Imperio Alemán era para o rei/emperador e non para o Estado (o reino de Castela, neste caso), que quedou hipotecado indefinidamente cos altísimos gastos, principalmente bélicos (pagamentos ós terzos de Flandres, ós mercenarios dos exércitos etc.), que se requerían para manter as posesións dos monarcas en Europa. O ouro e a prata das Indias non contribuíu a mellorar o nivel de vidas dos súbditos dos reinos peninsulares, senón que ía directamente ás arcas dos banqueiros europeos, pois os reis Carlos I, Filipe II, Filipe III e Filipe IV estiveron constantemente endebedados e chegou a haber profundas crises financeiras (lémbrese o “poderoso caballero es don dinero” de Francisco de Quevedo, xa no séc. XVII: “Nace en las Indias honrado, /donde el mundo le acompaña, / viene a morir en España / y es en Génova enterrado”). A época imperial é a do Quixote de Cervantes e, sobre todo, da novela picaresca, que transloce unha situación de pobreza endémica no territorio español, onde o pícaro ten que valerse de mil enganos e artimañas para poder comer todos os días. A Europa da época, malia as constantes guerras de relixión, parece que estaba en mellor situación económica que España con todo o seu Imperio colonial (as “posesións españolas” das Provincias Unidas dos Países Baixos eran ben máis ricas, desde logo), co que só se relacionaba o porto de Sevilla, pois tiña o monopolio, e despois o de Cádiz, ata 1765, ano en que se rompeu con ese monopolio e se abriu o comercio ultramarino a outros portos atlánticos como o da Coruña. En suma, que o “imperio onde non se poñía o sol”, non deixaba de ser, coma outros tantos imperior habidos e por haber, un imperio de pés de barro; desde logo, a herdanza enveleñada europea dos Austrias -empeñados en non consentir a independencia dos Países Baixos con interminables guerras- está claro que impediu o progreso económico español a partir do séc. XVI. En suma: que os beneficios do Imperio de América non serviu para desenvolver economicamente España, en comparanza co poderío económico que adquiriron Gran Bretaña, Francia ou Holanda cando crearon, posteriormente, os seus imperios coloniais..
Na Praza do Concello de Augsburgo, coa igrexa de San Pedro (e coa súa alta Perlachturm) e a Casa do Concello detrás (XMLS) [facer clic para ampliar as fotos]
Da Dieta e a Confesión de Augsburgo (1530) á Paz de Augsburgo (1555)
Tras a Dieta [reunión periódica do Imperio alemán] de Worms (1521), na que o emperador Carlos V pretendera acabar coa reforma do frade Martiño Lutero mediante o edicto de Worms, houbo reunións da Dieta en Núremberg (1524) –na que se aceptou o edicto de Worms- e en Spira (1526 e 1529).
O emperador, que precisaba manter a unidade do seu imperio para facer fronte á ameaza turca, convou a Dieta de Augsburgo para lograr a paz cos partidarios de Lutero. Na Dieta de Spira de 1526 decidiuse que de ningún xeito se permitiría matar a Lutero, condenado por herexe no edicto de Worms (1521); esta mesma dieta consagraba a (relativa) tolerancia relixiosa baixo o lema Cuius regio, eius religio (‘cada rexión [debe ter] a relixión do seu señor’). Na nova Dieta de Spira de 1529, ante a intención dos católicos de anularen a tolerancia outorgada en 1526, os reformistas protestaron enerxicamente, e a partir de entón chamóuselles ‘protestantes’.
Á Dieta de Augsburgo de 1530 acudiron os líderes protestantes –dirixidos por Philip Melanchton- pero non o frade, que, ó ser declarado herexe, permanecía en Coburgo (Coburg, preto de Bamberg), baixo a protección do príncipe elector de Saxonia, inspirando desde alí o discurso de Melanchton.
O 25-6-1530 tivo lugar a Confesión de Augsburgo (Confessio Augustana), a declaración de fe dos luteranos ante o emperador, lida en alemán (hai texto escrito en alemán e en latín). Fora preparada por Melanchton coa aprobación de Lutero e asinada por sete príncipes e representantes de dúas cidades autónomas. O texto tiña 28 artigos, dos que nos 21 primeiros se presentaban as doutrinas luteranas e nos sete últimos se rexeitaban abusos da vida cristiá.
- As doutrinas luteranas: afirmábase a Trindade; o pecado orixinal como condenatorio se non fose condonado; a deidade e a humanidade de Xesús e o seu sacrificio polo pecado de toda a humanidade; a xustificación pola graza a través da fe (sen necesidade das nosas obras); o evanxeo, o bautismo e a cea do Señor como medios do Espírito Santo para crear e manter a fe; as boas obras como resultado (e non causa) da salvación, pois Cristo xa a lograra sacrificándose por todos nós.
- Os abusos estaban relacionados coas prácticas e concepcións falsas na Cea do Señor (négase a transubstanciación da hostia no corpo de Cristo e permítese comungar nas dúas especies, tamén bebendo do cáliz, que os católicos só reservaban para o sacerdote); négase o celibato sacerdotal; critícase o mal uso da confesión e da absolución e négase a autoridade do papa (propúgnase o sacerdocio universal: o crente pódese salvar pola fe e converterse no seu propio sacerdote, polo tanto, invalídanse os sacramentos impartidos polos sacerdotes, a intercesión dos santos etc.).
A capela dos banqueiros Fugger no interior da igrexa de Santa Ana (Augsburgo), onde primeiro se comungou baixo as dúas especies (1525) [foto XMLS]
-1514: o papa León X anova as bulas de indulxencias especiais destinadas a pagar a reconstrución da basílica de San Pedro de Roma.
-O frade agostiño Martiño Lutero (Martin Luder ou Luther, 1483-1546) protesta publicamente sobre esta decisión (os banqueiros Fugger realizan, con comisión, a recadación), e dirixe contra o emisario do arcebispo de Maguncia, as
–95 teses contra as indulxencias, que fixa na porta da igrexa de Wittenberg o 31-10-1517. Neste documento negaba a autoridade do papa e o valor das indulxencias, opoñéndose á idea de que o perdón dos pecados se puidese obter a cambio de diñeiro.
![Biblias con cánticos á entrada da igrexa de Santa Ana de Augsburgo [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2015/12/DSC07803-300x225.jpg)
Biblias con cánticos á entrada da igrexa de
Santa Ana de Augsburgo [XMLS]
Deste xeito iniciábase a Reforma protestante.
Excluído da Igrexa, Lutero dedícase á redacción e proclamación da súa doutrina, que se pode resumir nestes puntos:
1. O cristián debe ter fe en Deus e amar o próximo; o perdón dos pecados só se obtén pola fe e non polas boas obras.
- O culto consiste só na lectura e comentario da Biblia, que pode ser interpretada libremente por cadaquén (o propio Lutero traduciría a Biblia ó alemán, por vez primeira, cousa atrevida naqueles tempos, pois a lingua “bárbara” xermana non se consideraba digna e apta para uso relixioso (só o era o latín, como o seguiu sendo no culto católico). Esta tradución deulle grande auxe á lingua alemá, pois contribuiu a espallala coa axuda da imprenta).
- Só hai tres sacramentos: bautismo, penitencia (sen confesión co crego) e a eucaristía baixo as dúas especies; nega tamén a transubstanciación da hostia no corpo de Cristo).
- Nega a autoridade do papa e defende a igualdade entre os sacerdotes. O fiel, o crente, é o seu propio sacerdote (sacerdocio universal); polo tanto, non son válidos os sacramentos impartidos polos sacerdotes nin tampouco é válida a intercesión dos santos.
Os retratos de Martiño Lutero e do seu protector o príncipe Frederico de Saxonia (de Lucas Cranach, 1535) consérvanse á esquerda deste altar da igrexa de Santa Ana de Augsburgo [XMLS] -facer clic para ampliar a foto-
O luteranismo difundiríase rapidamente polo centro e norte do Imperio alemán (Palatinado, Hessen, Turinxia, Saxonia, Brandenburgo, Prusia), mentres que o sur permaneceu dentro do catolicismo (Baden, Würtemberg, Baviera, Austria, Bohemia [actual Rep. Checa] e a maior parte de Polonia).Debido ó seu ton conciliador e á súa brevidade, a Confesión de Augsburgo influíu en todo o movemento da Reforma, en especial no anglicanismo e no calvinismo (Xoán Calvino subscribiu unha versión de 1540). Nos tempos máis actuais foi a base do diálogo ecuménico entre católicos e luteranos promovido polo Concilio Vaticano II (1963-1965).
Un grupo de teólogos católicos realizou unha refutación o 3-8-1530 (a Confutatio Pontificia), que foi contestada por Melanchton coa Apoloxía da Confesión de Augsburgo (1531).
O emperador, forzado pola guerra contra os turcos e contra a Liga de Esmalcalda (exército organizado polos príncipes protestantes en defensa da súa doutrina) de 1531, conseguiu asegurar a unidade mediante a Paz ou tregua de Núremberg (1532), que atrasaba a solución do problema ata que se celebrase un concilio xeral. Esta paz establecía a aceptación dos reformistas no seo do Imperio.
Lutero conta en Augsbugo con roteiros guiados
En 1539 a Reforma introdúcese en Saxonia e Brandenburgo. Carlos V trata de chegar a un acordo cos protestantes, o que conduce a inútiles controversias relixiosas en Worms e Ratisbona (1540-41).
Dieta de Worms (1545): os Estados protestantes néganse a asistir ó Concilio de Trento (1545-1563).
Aliado co papa, coa maior parte da católica Baviera e mesmo con príncipes protestantes coma Mauricio de Saxonia o emperador decide resolver o conflito relixioso pola forza, e na batalla de Mühlberg (1547) vence o exército protestante da Liga de Esmalcalda.
En 1548 Carlos V dita por iniciativa propia o Interim de Augsburgo, polo que se autorizaba nos Estados protestantes a recibir a comuñón baixo as dúas especies e o matrimonio sacerdotal. O Interim foi recibido con hostilidade por católicos e protestantes e Mauricio de Saxonia cambia de bando erixíndose en defensor do protestantismo.
-1552: derrogación do Interim de Augsburgo.
-1555: Paz de Augsburgo, que proclama a liberdade relixiosa e consagra a excisión do cristianismo.
Esta paz supón o fracaso de Carlos V no seu propósito de impedir a implantación da reforma luterana nos territorios do seu Imperio, e tamén da súa política imperial. En 1556 abdica no seu fillo Filipe II a coroa de España, as posesións italianas, os estados da Casa de Borgoña e os territorios do Novo Mundo; ó seu irmán Fernando cédelle o Imperio alemán e os territorios austríacos.
Visitas na cidade de Augsburgo
A catedral (Hoher Dom) **.- Edificio de gran lonxitude (113 m) iniciado no séc. X (no estilo románico); en 1331 empezáronse as bóvedas de crucería góticas e en 1536 o coro oriental. Nos séculos XV e XVI as naves laterais e as torres (estilo gótico).
-o interior é grandioso, cunha nave central e dúas laterais do séc. XIV (góticas). Debaixo do chan das naves hai dúas criptas. Na nave central, unhas vidreiras realizadas en 1130 decoran os ventanais.
-nos altares dos piares centrais hai catro táboas realizadas por Hans Holbein o Vello en 1493.
A Casa do Concello (Rathaus).- Na praza do Concello. A súa fachada fíxose entre 1615-20 (estilo renacentista); o seu corpo central remata cun frontón co emblema da cidade.
Perlachturm*.- Torre románica de 70 m, reconstruída en 1618, situada sobre a fachada da pequena igrexa de St. Peter (na mesma praza do Concello), de 1182, posteriormente restaurada en estilo barroco.
A igrexa de Santiago (St.-Jakob) e as rúas de Santiago (Jacoberstrasse)
e do Albergue de Peregrinos (Pilgerhausstrasse) amosan a Augsburgo
como un importante punto das peregrinacións xacobeas (XMLS).
Outras igrexas:
Sta. Anna**.- Resultou moi interesante esta igrexa luterana evanxélica que pertencera a un convento de carmelitas. Construída no séc. XV, o interior restaurouse no estilo barroco en 1748. Foi a primeira igrexa onde se celebrou, na misa da Nadal de 1525, a comuñón nas dúas especies segundo a doutrina luterana. Esta igrexa foi un dos centros da confesión protestante de Augsburgo (desde 1545).
-no coro, sobre o altar, os retratos de Lutero e do elector Frederico de Saxonia (de Lucas Cranach o Vello, 1535).
-no coro occidental, a Fuggerkapelle (‘Capela dos Fugger’) mandada construír entre 1509 e 1518 polos banqueiros Jakob e Ulrich Fugger; obra renacentista. Nela están enterrados só estes dous banqueiros, pois ó pasar a igrexa ó culto luterano a partir de 1545, xa non se enterrou ningún membro máis da familia.
Non se debe esquecer que os Fugger foron unha das causas da protesta de Lutero contra o abuso das indulxencias, pois os representantes dos banqueiros acompañaban ós monxes predicadores das indulxencias nas recadacións, para recibiren a súa parte. En 1520 Lutero atacaba ós Fugger no escrito Á nobreza cristiá da nación alemá dicindo que lles había que poñer unha brida na boca pola súa cobiza.
St. Ulrich e S. Afra*.- Igrexa que ten a súa orixe no sepulcro romano de san Afra, martirizado no 304. Sobre el o bispo Ulrich mandou no 973 construír un santuario. En 1475 ergueuse un novo edificio. En 1594 a torre e en 1710 modificouse ó estilo barroco. No interior (94 m lonxitude x 2750 anchura x 30 m altura), un púlpito de 1608; baixo o coro, a cripta, cos sarcófagos dos santos Afra e Simpert e o mausoleo da S. Ulrich (rococó, 1672).
Fonte cun moderno grupo escultórico cuns peregrinos a Compostela ós pés dunha imaxe de Santiago sobre unha columna (XMLS)
Igrexa de Santiago (St.-Jakob).- Pequena igrexa situada no final da Pilgerhausstrase (‘rúa do Albergue de Peregrinos’) e a Jacoberstrasse (‘rúa de Santiago’). Nesta confluencia hai unha fonte que na súa parte central, sobre unha columna, hai unha escultura de bronce de Santiago peregrino, co seu caxato e coa súa vieira (motivo iconográfico que se repite na todas as imaxes do Apóstolo en moitas igrexas alemás e francesas). Ó pé da columna, no chan, uns peregrinos xacobeos. Esta igrexa forma parte, sen dúbida, do Camiño de Santiago no sur de Alemaña.
Santiago debeu ser un santo de notable culto na cidade; non se esqueza que levou o seu nome o poderoso banqueiro do séc. XVI Jakob Fugger.
Na Halderstrasse atópase unha sinagoga convertida en Museo da Cultura xudía, o primeiro da posguerra europea.
O restaurante Welser Kuche.- Atópase no nº 83 da Maximilianstrasse (a principal da cidade), e ten a particularidade de que nel hai que comer valéndose das mans (e non con garfos), para revivir con fidelidade o ambiente dun banquete medieval. Cómense pratos (supostamente) do séc. XVI, inventados por Philippine Welser, descendente dunha ilustre familia de comerciantes. Sérvense diversos tipos de asados e un trobeiro ameniza a velada. Hai que facer reserva.
O barrio Fuggerei, coas súas casiñas, protexido por un alto muro (XMLS)
–Fuggerei**.- Conxunto de 67 casiñas (1519-1525) construídas polo banqueiro Jakob Fugger para os pobres da cidade, e agora para xente de pouca solvencia económica que pagan un canon anual simbólico de 0,88 € e teñen a obriga moral de rezar polos fundadores; coma nos tempos antigos, as tres portas deste barrio péchanse de 10 da noite ás 5 da mañá. Para visitalo hai que chamar ós portais de listas brancas e azuis de entrada e pagar. Un grupo dos nosos viaxeiros (o ‘Barbeira’s Group’) efectuou esta visita.
Nesta cidade naceu Leopold Mozart (o pai do músico W. Amadeus Mozart) e o escritor Bertold-Brecht. Pódense visitar as súas casas, musealizadas, a Mozarthaus e a Bertold-Brecht Haus, esta moi próxima ó barrio das Fuggerei.
ULM*
-120.000 hab.
-situada na beira esquerda do Danubio (Donau en alemán), na Suabia bávara.
Visitas:
Fachada da catedral de Ulm, coa torre de pedra máis alta do mundo [XMLS]
Tamén é interesante a portada dobre**, cun famoso Ecce Homo.
Algúns dos nosos viaxeiros -os intrépidos “correcamiños” maiormente- atrevéronse a subir os 768 chanzos da torre para contemplar as espléndidas vistas da cidade.
-tamén é interesante a Casa do Concello (Rathaus).
Casiñas para os paxaros en Ulm (XMLS)
-Como nos recordou un dos nosos asesores científicos, nesta cidade naceu un dos máis importantes científicos do séc. XX: Albert Einstein (1879-1955), de familia xudía, o enunciador da teoría física da relatividade, a equivalencia masa-enerxía, segundo a ecuación E = mc2.
Estrada secundaria bávara de Ulm a Ratisbona,
cos cultivos de lúpulo nas leiras lindeiras (XMLS)
RATISBONA (REGENSBURG)**
– 128.000 hab.
-na beira dereita do Danubio. Cidade nacida dun campamento romano (Castra Regia) do séc. II destinado a albergar a única lexión romana ó norte dos Alpes (o centro da cidade conserva a clásica proxección ortogonal romana). -nesta cidade naceu D. Juan de Austria (1547 ou 1549 – 1578), fillo ilexítimo do emperador Carlos V e de Bárbara Blomberg, veciña desta cidade. Foi bautizado co nome de Jerónimo (Jeromín), pero cando foi recoñecido polo emperador como fillo cambióuselle o nome polo de Juan. Foi militar e diplomático ó servico do seu irmán Filipe II. -cidade comercial da Idade Media, nó de rutas comerciais.
-os seus comerciantes inspiráronse en Venecia para as súas residencias.
–casas-torre pintadas con tons delicados, rúas lousadas, casas con arcos románicos que contrastan coas agullas góticas da catedral. Unha cidade que conserva unha aparencia antiga, dos séculos XV e XVI.
-saíu indemne da 2ª GM, conserva edificios dos séculos XV e XVI. Hoxe é unha tranquila cidade universitaria.
![A casa-torre de Goliat de Ratisbona, pintada coa escena de David e Goliat (fresco de 1573) [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2015/12/DSC07869-1-768x1024.jpg)
A casa-torre de Goliat de Ratisbona, pintada coa escena de David e Goliat
(fresco de 1573) [XMLS]
Catedral de S. Pedro (Dom St. Peter)**.- Gótica, iniciada en 1270; as obras duraron máis de tres séculos. A maxestosa fachada principal está flanqueada por dúas torres de 105 m de altura (do séc. XV); a portada principal está decorada con estatuas e relevos. O coro, do séc. XIII, está inspirado nas catedrais francesas. O interior está dividido en tres naves, transepto e coro. Conta con numerosas obras escultóricas e pictóricas de mérito, e unha cripta baixo a nave na que están enterrados os seus bispos. Detrás da catedral, preto da Porta Praetoria, ábrese o claustro (Kreuzgang) do séc. XI.
Niedermünster*.- Igrexa dun antigo mosteiro do séc. XII (hoxe pazo episcopal).
-o interior, de tres naves, foi reformado ó estilo barroco no séc. XVIII.
-hai tamén unha igrexa dedicada a Santiago (Saint Jakob). Polo que nos relata A. Lavandeira na súa crónica de La Voz de Galicia do 26-08, dous mozos alemáns de Bamberg, Daniel Wehofoith e Silke Vollath, de 26 anos, emprenderon o luns 24 a peregrinaxe a Santiago e, posiblemente, tamén a Fisterra. A presenza de Santiago nas igrexas alemás é bastante apreciable, como iremos vendo.
En Ratisbona vimos por vez primeira as augas do Danubio; a ponte Steinerne estaba en obras (XMLS)
Centro histórico
Saíndo da Krauterermarkt, fronte á catedral, chégase á zona medieval. No nº 4 de Watmarkt atópase a Baumbergerturm, casa-torre de sete plantas construída no séc. XIII. No nº 6 pódese ver unha casa gótica (hoxe restaurante) onde, segundo a tradición, naceu D. Juan de Austria, fillo bastardo de Carlos V (a nai, unha muller da burguesía local). No nº 7 áchase a Goliathaus, casa-torre do séc. XIII decorada cun gran fresco de David e Goliat de 1573.
En toda a cidade destaca a decoración das ventás dos edificios, todas con flores.
Steinerne Brücke, ponte de pedra sobre o Danubio, do ano 1135, considerada unha marabilla da técnica (os 16 ollos miden 320 m de longo).
Altes Rathaus (Antiga Casa do Concello), edificio con partes góticas do séc. XIV (oeste) e barrocas de 1661 (leste).
-tamén se atopa unha igrexa de Santiago (St. Jakob), tamén chamada dos Escoceses, un dos puntos de partida do Camiño de Santiago en Alemaña, igrexa dun convento bieito construído por monxes irlandeses no séc. XII. É de feitura románica; é célebre a súa portada**, cun tímpano no que aparece Cristo entre Santiago e san Xoán.
-Nos arredores destaca o Walhalla, edificio con planta de templo dórico construído por Luís I de Baviera para honrar os grandes personaxes alemáns (na mitoloxía nórdica o Walhalla era a residencia dos heroes mortos na batalla).
![En Ratisbona, coma en toda Baviera, os símbolos identitarios do Freistaat Bayern ('Estado libre de Baviera'), como a súa bandeira de rombos azuis e brancos, son constante [XMLS]](http://semescom.gal/wp-content/uploads/2015/12/DSC07874-1024x768.jpg)
En Ratisbona, coma en toda Baviera, os símbolos identitarios do Freistaat Bayern (‘Estado libre de Baviera’), como a súa bandeira de rombos azuis e brancos, son constante [XMLS]
Viaxe ó sur de Alemaña 3
3º día (Samstag / Sábado 22 August)
Matrícula dun coche de Baviera, co escudo do land (Estado). Na centralista Francia permítise nas matrículas a bandeira das regións (Bretaña, Normandía…). En España, o centralismo chegou ó extremo de eliminar ata as iniciais das provincias (pulsar para ampliar as fotos)
MÚNIC (MÜNCHEN)**
-1.248.000 hab., capital da Baviera. É a terceira cidade de Alemaña en número de habitantes, tras Berlín e Hamburgo. Atópase sobre o río Isar, ó norte dos Alpes Bávaros. É a cidade máis latina de Alemaña, e tamén a máis católica (coma case toda a Baviera, defensora do catolicismo nas guerras de relixión dos séculos XVI e XVII). O papa anterior, Bieito XVI (o cardeal Ratzinger), é natural de Marrktl, preto de Altötting, a uns 100 km ó leste de Múnic.
Os bávaros son considerados moi conservadores, sobre todo polas cidades de Berlín ou Hamburgo, máis progresistas. Con todo e iso, a capital, Múnic, vota habitualmente ó Partido Social Demócrata (SPD), pero non así o conxunto da Baviera, onde o triunfo da Unión Social Cristiá de Baviera (CSD) –permanentemente coaligada coa Unión Demócrata Cristiá alemá (CDU)- dáse por descontado en cada elección; durante anos Baviera estivo gobernada por Franz Joseph Strauss (Múnic 1915-Ratisbona 1988), que tamén foi ministro no Estado federal. A súa tendencia moi conservadora levouno incluso a enfrontarse con Helmut Kolh, presidente da CDU e socio seu no goberno. Ó longo da súa carreira política viuse implicado en varios escándalos, coma o Spiegel, que rematou coa súa saída do goberno federal como ministro de Defensa. Nas eleccións de 1980 presentouse a chanceler federal pero sufriu un estrepitoso fracaso. Faleceu en Ratisbona o 3-10-88, dous días despois de sufrir un colapso no sistema circulario durante unha cacería.
Nesta cidade teñen as súas sedes principais importantes empresas como a BMW (Bayerische Motoren Werke) e a Siemens.
Vista da cidade desde a torre da Neus Rathaus
Historia
A cidade de Múnic (München en alemán < do antigo alemán *munichen ‘lugar de monxes’) fora medrando arredor de monxes bieitos no séc. IX, de aí o seu nome. Non obstante, ten a súa fundación oficial en 1158, outorgada nun diploma do emperador Frederico Barbarroxa.
En 1180 recibiu en feudo o ducado de Baviera o duque Otto von Wittelsbach, dinastía que reinaría no ducado (despois reino) sen interrupción ata 1918.
En 1503 o ducado de Baviera pasou a Alberte IV o Sabio, que fixou a capital en Múnic; a partir deste momento a cidade empeza a desenvolverse. Guillerme IV promoveu o humanismo italiano e foi mecenas de artistas (os Altdorfer, p.ex.). Tamén foi esplendoroso o reinado de Maximiliano I (1598-1651), gran construtor. Durante a Guerra dos Trinta Anos e na da sucesión austríaca sufriu violentas ocupacións.
Con Maximiliano I (IV como príncipe elector) Baviera converteuse en reino en 1806. Nestes primeiros anos do séc. XIX Baviera pasa a formar parte da Confederación do Rin, baixo o dominio francés (Napoleón I). Tras o derrubamento do Imperio napoleónico, no Congreso de Viena (1815), o reino uniuse á Confederación Xermánica, formada por 39 estados, cada un deles con leis e sistema de goberno propios, pero cunha forte conciencia -fomentada por intelectuais coma Fichte, Hegel ou Ranke- de formar parte dunha nación alemá común (a idea alemá de “nación”: unha mesma historia, unha mesma lingua, unha mesma cultura, con independencia de que o pobo teña conciencia de pertencer a esa nación ou non).
A Frauenkirche (catedral de Munic), desde a torre da Nova Casa do Concello
Con Luís I (1825-1848) Múnic viviu a súa última etapa de esplendor (construíronse a maior parte dos museos e palacios); o amor deste rei pola española Lola Montez provocaría a súa abdicación. Sucedeuno o seu filloMaximiliano II (1848-1864), e a este Luís II (1864-1886), que subiu ó trono con 18 anos e con soños de grandeza; a causa dos gastos ocasionados pola construción de castelos irreais foi declarado tolo e forzado a abdicar.
A partir de 1860, Prusia, o reino setentrional, toma protagonismo de cara a lograr a unificación alemá. O chanceler Otto von Bismarck foi o artífice desta unificación, valéndose da guerra e da diplomacia. A terceira guerra foi contra Francia, a quen se lle reclamaba as rexións de Alsacia e Lorena, que quedarían anexionadas ó Imperio alemán tras a vitoria de Sedán (1870). En 1871 constituíuse o Segundo Imperio alemán (II Reich) ó que se uniron tamén os estados do Palatinado, Baden, Württemberg e o reino de Baviera (o rei Luís II recibiu, a cambio de recoñecer a autoridade do emperador Guillerme II, unha boa asignación anual que lle veu moi ben para as obras dos seus palacios).
Äs figuras (mangadas) do frontón do templo de Exina (Grecia),
na Gliptoteca de Múnic
A partir deste momento Baviera segue a sorte de todo o Imperio alemán. Deste xeito, ó rematar a I Guerra mundial coa derrota xermana, como acontecera co emperador Guillerme, o rei bávaro Luís III tivo que abdicar, forzado por unha revolución.
No período de entreguerras (1919-1939), Múnic foi un dos focos principais dos movementos que rexeitaban as condicións impostas a Alemaña polo Tratado de Versalles (1919). Nunha cervexería muniquesa (a Sterneckerbräu), Adolf Hitler fundou en xaneiro de 1920 o partido Nazionalsocialista[1], e en 1923 tivo lugar o seu levantamento, denominado o ‘Putsch de Múnic’. En 1938 os representantes de Francia, Reino Unido e Alemaña asinaron os Acordos de Múnic, polos que se cedían os Sudetes a Alemaña. Durante a IIGM Múnic sufriu 66 bombardeos que deixaron a cidade en ruínas. Finalizada a guerra, o Estado libre de Baviera integrouse na República Federal Alemá.
En Grecia deixaron “o molde” sen as figuras: maqueta do templo de Exina na Gliptoteca
En 1962 tivo lugar o ‘Contubernio de Múnic’, denominación despectiva do goberno de Franco a unha reunión de políticos moderados españois críticos coa ditadura franquista (J. Satrústegui, Tierno Galván, Gil-Robles…).
En 1972 celebráronse nesta cidade os XX Xogos Olímpicos, que pasou á historia pola acción do comando terrorista palestino (Setembro Negro) que secuestrou e matou varios deportistas israelís. Nestas olimpiadas varios atletas estadounidenses de color negra erguían o puño como signo doblack power (‘poder negro’) no podio ó tempo que recibían as súas medallas. Era unha protesta a favor dos dereitos civís dos afroamericanos dos EE.UU. Moitos deles quedaron desposuídos da medalla.
Lugares de interese
Dispuxemos dun día enteiro para esta gran cidade. Os nosos viaxeiros tiveron liberdade para moverse ó seu gusto polos lugares do seu maior interese. O grupo que logo denominariamos (cariñosamente) “Os correcamiños”, seguindo o seu costume, dirixíronse de primeiras ó sitio máis arredado, neste caso Dachau, un dos primeiros campos de concentración dos nazis. A nosa viaxe conta cun forte contido histórico, e o coñecemento dun dos campos de sufrimento e exterminio coma este tamén debe ser coñecido, como no ano pasado tamén visitamos en Verdun (norte de Francia) un dos principais escenarios da I Guerra mundial. Outros viaxeiros dedicáronse ós museos (Residenz, Gliptoteca, Museo da Ciencia e da Técnica –que estaba de 70 aniversario-, as Pinacotecas Antiga e Nova…) ou mesmo houbo quen se desprazou en metro ó afastado barrio de Fröttmaning para visitar o Allianz-Arena, o famoso estadio de fútbol.
As figuras do carillón da nova Casa do Concello,saíndo a bailar ás 5 da tarde
–Marienplatz* ‘Praza de María’, centro e corazón da cidade, coa columna chamada Mariensäule (1638), de 11,60 m de altura, a fonte Fischbrunnen (‘Fonte do Peixe’).
No lado norte, o Neus Rathaus, edificio neogótico (1869-1907), que conta o maior carillón de Alemaña (43 campás e 32 figuras de cobre esmaltado). Hai moi boas vistas desde a torre do reloxo.
-Enfronte está a Peterskirche (‘igrexa vella de San Pedro’), cunha torre de 96 m (reconstruída tras a 2ªGM en estilo gótico do séc. XIV).
–Im Tall, rúa que une a Marienplatz á Isartor.
Histórico poste-símbolo
do gran mercado da zona
da praza de St.Jacobs
–Hofbräuhaus*, ó norte desta rúa (a fábrica de cervexa máis famosa de Múnic, creada en 1589).
-a Frauenkirche* (igrexa de Nosa Señora), que é a catedral de Múnic, de estilo gótico serodio (1488).
–Residenz**, castelo e residencia dos duques e reis de Baviera. Ten moitas salas visitables. Nel atópase o Schatzkammer** (o tesouro da Corte).
–Haidhausen*, antigo barrio popular muniqués.
–Deutsches Museum** (‘Museo Alemán’), dedicado á Ciencia e á Tecnoloxía; é un dos mellores do mundo no seu xénero; está situado á beira do río Isar (afluente do Danubio pola esquerda), que atravesa a cidade. Este ano estaba celebrando o seu 70º aniversario. A súa tenda estaba chea de nenos e neas engaiolados con xogos relacionados coas matemáticas, a física, a química e a tecnoloxía. http://www.deutsches-museum.de/index.php?id=1&L=1
–Schwabing, o barrio latino.
-o Complexo do BMW [léase bi-em-bi] (Bayerische Motoren Werke), co seu museo particular.
As cervexerías muniquesas ó aire libre dunha gran feira de produtos bávaros estaban a tope este Samstag (sábado). Os bávaros tamén se divirten, ¡e logo!
– E, se queda tempo, non sobra achegarse ó Parque Olímpico (construído para as Olimpíadas de 1972).
-Tamén é digno dunha visita o estadio Allianz-Arena, construído no barrio do norte Fröttmaning polos clubs muniqueses F.C. Bayern München e o TSV 1860 München, que antes xogaban no Estadio Olímpico de Múnic. Recibiu o nome de Allianz Arena porque a firma de seguros Allianz pagou parte das obras. Así e todo, para adaptarse á normativa da FIFA, o seu nome oficial é Fussball Arena München; popularmente coñécese co alcume deSchlauchboot ‘o bote/barca inchable’, pola súa forma externa. Durante os partidos ilumínase coas cores dos equipos. Iniciáronse as obras en 2002 e rematáronse en 2005; os seus arquitectos: Herzog & De Meuron.
–Museo Nacional Bávaro (Bayerisches Nationalmuseum), fundado en 1855.
O estadio Allianz-Arena queda nun descampado ó norte da cidade, no barrio de Fröttmaning
Interior da tenda do Bayern München
A Gliptoteca (Glyptoteck)**, un dos museos máis antigos de Europa (famosas esculturas gregas, do séc. VI ó IV a.C., esquilmadas por arqueólogos alemáns, que llas quitaron dos frontóns e frisos dos templos clásicos gregos, coma o de Afaia na illa de Exina, que rivalizara co Partenón ateniense.O Barrio dos Museos (case todos na Brienner Strasse):
- Staatliche Antikensammlung**, colección de antigüidades clásicas fundada en 1838 (vasillas gregas, arte etrusca…).
- Pinacoteca Antiga (Alte Pinakothek)**:importantes pinturas de Rubens (“O rapto das fillas de Leucipo”), primitivos flamengos, de Alberto Durero, pintores alemáns coma Albrecht Altdofer, Holbein o Vello, Lucas Cranach o Vello, Mathias Grünewald; mestres italianos do Renacemento, holandeses e flamengos do XVII…
- 4. Pinacoteca Nova (Neue Pinakothek): pintores dos sécs. XIX e XX (Turner, Daumier, Corot, Feuerbach, Degas, Monet, Gustav Kilmt, Toulouse-Lautrec…).
- Pinakothek der Moderne**: pintores do séc. XX: Emile Nolde, Beckmann, Kirchner…).
- Haus der Kunst (‘Casa da Arte’), na Prinzeregentsstrasse (ó sur do Englischer Garten ‘Xardín Inglés’). Museo construído entre 1934 e 1937 polo arquitecto Paul L. Troost para ‘Casa da Arte Alemá’ (Haus der Deutschen Kunst). Inaugurouse en 1937 cunha magna mostra da arte xermánica, deseñada para contrastala con outra exposición –tamén alí presente- da considerada “Arte Dexenerada” (Entartete Kunst), onde había obras de Picasso e dos cubistas, expresionistas, abstractos, surrealistas etc. Contra o esperado, procuraron non destruír tales obras “dexeneradas”. En outubro de 1939 a mostra foi complementada co Día da Arte Alemá (Tag der Deutschen Kunst), para celebrar 2000 anos de cultura teutona; asistiron á inauguración Hitler, Göering, Goebbels e Himmler, entre outros.
Tenda do Museo da Ciencia e da Técnica, con xogos atraentes para os nenos e nenas
-vilas de recreo:
– Pazo de Nymphenburg**: grandioso castelo que ata 1918 foi residencia dos reis bávaros. Construído no séc. XVII polo duque Fernando María para a súa muller Henriqueta de Saboia. Conta cun parque de máis de 200 ha cuns xardíns moi fermosos.
-arredores:
–Dachau (a 18 km ó NO da cidade), campo de exterminio nazi –en principio para presos ideolóxicos e políticos- no que foron asasinadas 50.000 persoas. Reconstruíuse un barracón para dar testemuño dos fornos crematorios. Na porta-reixa de ferro da entrada, coma noutros campos de concentración/exterminio, aparece o letreiro coa máxima “Arbeit macht frei” (‘traballar faivos libres’). Hai tamén un monumento ás vítimas das deportacións, de Fritz Koelle.
Estes lugares de dor e tormento tamén hai que visitalos para que non se esqueza o que aconteceu neles. A memoria histórica en Alemaña é un feito, ço contrario que en España.
Porta de entrada ó campo de concentración e exterminio de Dachau, coa macabra lenda “Arbeit macht frei” (foto Pablo Sanmartín)
Outra vista da porta de entrada a Dachau (foto Pablo Sanmartín)
—————————————————————————————————————————————————————-
[1] Aínda que na historia consta que a cervexería onde Hitler fundara o partido nazi fora esta que acabamos de citar, parece que na Hofbräuhaus onde ceamos a noite anterior tamén fora un dos sitios de reunión [http://www.guiadealemania.com/cerveceria-hofbrauhaus/] (agradecemos a información a Antón G. Losada).
Viaxe ó sur de Alemaña 2
|
2º día (Freitag/ Venres 21 August) Friedrichshafen – Neuschwanstein (Füssen) – Múnic (300 km) |
|
|
Friedrichshafen-Füssen |
165 km |
| Füssen-Múnic |
131 km |
| TOTAL |
296 km |
Land de BAVIERA (BAYERN)
CASTELO DE NEUSCHWANSTEIN*
A chegada.- Tiñamos reservados os billetes de entrada pola Rede desde o 19-04-15. Con esta data avisáronnos desde a Oficina de Reservas (Ticket-Service Hohenschwangau) que nos reservaban a visita para as 12,50 h, pero que deberiamos presentarnos para recoller as entradas cunha hora de antelación (11,50 h), senón perdiamos a vez e teriamos que esperar a que houbese un oco.
Chegamos con tempo abondo, pero quizais nos detivemos de máis na vila de Füssen para mercar bocatas e bebidas e non contabamos cos embotellamentos de tráfico que nos fixeron chegar en punto para recoller as entradas. Afortunadamente para as reservas había unha xanela especial, pois as colas eran interminables. A empregada malamente nos informou –a toda présa e atendendo varias cousas á vez- que nos tiñamos que presentar a todo correr na parada do bus-lanzadeira que nos trasladase ó castelo. De chegarmos tarde perderiamos a quenda. Cousa de tolos (nin que se lles pegara o mal do rei que construíra o fabuloso Schloss).
Afortunadamente demos chegado a tempo e o bus-lanzadeira subiunos a todos deica as portas do castelo. Entramos a un tempo nel e, servíndonos das audioguías, fomos percorrendo as salas unha a unha. Non se permitían as fotografías do interior das salas, e si as exteriores desde as ventás e balcóns, con excelentes paisaxes de fondo, en especial as dos Alpes bávaros e as dos lagos Alpsee e Schwan. O interior do castelo ten varios pisos e, polo tanto, moitas escaleiras. Dáse a circunstancia de que o noso compañeiro Xoán Xosé Lorenzo, de mobilidade limitada (aínda que el sempre se arranxa pola súa conta), logrou que lle deixasen utilizar o ascensor para subir, pero xa non fixeron o mesmo na baixada, pois estaban “moi apurados” coas mareas de visitantes que tiñan.
O castelo de Hohenschwangau (reconstruído entre 1832 e 1838), desde o punto de partida do bus-lanzadeira para subir ó castelo de Neuschswanstein (XMLS)
Este día Xosé M. Penas Patiño daríanos a primeira das súas “conferencias rodantes”, ilustrándonos sobre as aves de rapina diúrnas na campiña alemá e a súa situación en Galicia; particularmente interesante resultou a información que nos deu sobre a cetrería na Idade Media.
Situación
O castelo de Neuschwanstein está situado preto de Füssen (14.000 hab.). O seu nome significa ‘Cisne Novo de Pedra’ e mandouno construír o rei Luís II de Baviera (Ludwig II), ‘o rei tolo’, en 1866. O seu nome primitivo era ‘Castelo Novo de Hohenschwangau’, en honor ó castelo onde o rei pasou boa parte da súa infancia. Despois da morte do rei cambiáronlle o nome polo actual. É o edificio máis fotografado de Alemaña e un dos destinos máis populares (1,4 millóns de visitantes ó ano).
O castelo naceu da imaxinación do rei Luís II nunha época na que as fortalezas xa non eran necesarias para a guerra: unha fantasía romántica dun castelo medieval idealizado que, situado no desfiladeiro de Pöllat nos Alpes bávaros, pretendía harmonizarse coas montañas e cos lagos. Álzase sobre o castelo de Hohenschwangau e os lagos Alpsee e Schwan.
Trátase dunha obra ecléctica que combina (ou mestura) varios estilos arquitectónicos, sobre todo o románico e o gótico.
Contén tamén unha rede completa de luz eléctrica e o primeiro teléfono móbil da historia (cunha cobertura de 6 metros).
O castelo de Neuschwanstein
Historia
Coa morte do seu avó, Luís I de Baviera, o mozo Luís II obtivo o control dos bens do seu infantado, polo que posuía grandes recursos financeiros. Desexaba un refuxio fóra de Múnic onde puidese vivir as súas fantasías románticas medievais. O 1º borrador foi do escenógrafo muniqués Christian Jank, e os planos do arquitecto Eduard Riedel. As inspiracións primeiras foron o castelo de Núrenberg e o de Wartburg. O rei seguía de preto os planos e pódese dicir que o castelo foi máis creación de seu que dos arquitectos.
A construción empezou en 1869. Estaba previsto rematala en 1872, pero houbo que ila postergando. En 1884, co castelo aínda en construción, o rei viaxou desde Múnic para residir nel por vez primeira. En 1886 a barbacá estaba case completa. Ese mesmo ano morreu o rei (en estrañas circunstancias) e, polo tanto, só puido residir no castelo 172 días.
Neuschwanstein estaba preparado para servirlle ó rei de “escenario teatral habitable”. Era o “templo da amizade” dedicado á vida e obra de Richard Wagner –o seu grande ídolo, que, non obstante, nunca o visitou-; non estaba pensado para recibir e albergar a corte nobre, xa que só tiña cámaras para o rei e os serventes.
Vista dos Alpes bávaro-tiroleses, do lago Apsee e do castelo de Hohenschwangau desde unha ventá do castelo de Neuschwanstein
En contra do que se pensa, Luis II pagou o edificio dos seus propios recursos e o diñeiro asignado ós nobres polo Estado por gastos de representación. Os custes ascenderon ata a morte do rei a un total de 6 millóns de marcos (empezárase cun orzamento de 3,2 millóns de marcos de ouro). Ó final non puido pagar polos seus medios e tivo que depender de préstamos: no ano 1883 as súas débedas ascendían a 7 millóns de marcos de ouro e en 1885 viuse ameazado por un posible embargo. Tales débedas motivaron que o 9-6-1886 o goberno bávaro incapacitase o rei. Precisamente atopábase neste seu castelo, e veu desde Múnic unha comitiva para derrocalo, pero el pechou as portas da barbacá. Volveu outra comitiva o 11 de xuño e o rei viuse forzado a abandonar o edificio definitivamente.
Vista do pequeno lago Schwan e da vila de Ailpenrosenberg
Á morte do rei (no lago de Atarnberg), o 13-6-1886, o castelo aínda non estaba rematado. Luís II nunca tivera intención de abrilo ó público, pero esa foi a solución para saldar as súas enormes débedas. Ás seis semanas xa se encheu de visitantes. As débedas estaban saldadas na súa totalidade en 1899.
En 1923 o castelo pasou a propiedade do Estado libre de Baviera. Durante a II Guerra Mundial un grupo do partido nazi utilizouno para almacenar obras de arte roubadas en Francia (en 1944 quitáronse de alí, pero ó final da guerra localizáronse 39 álbumes que serviron de proba contra os acusados no xuízo de Núrenberg). En 1945 as tropas das SS intentaran destruílo para impedir que as obras de arte pasasen a poder dos aliados. Non se consumou a orde e entregouse o castelo ás tropas estadounidenses. Neuschwantein sobreviviu á IIGM sen danos.
Tras a IIGM foi utilizado para almacenar documentos, pois no Múnic bombardeado non había onde. No 2002 caeu nos seus arredores un meteorito (Meteorito de Neuschwanstein). No 2007 foi finalista na elección das sete marabillas do mundo moderno; quedou en oitavo lugar. No 2008 o goberno de Baviera solicitou que o castelo –xunto cos pazos de Linderhof e de Herrenchiemsee– fose declarado Patrimonio da Humanidade (conxunto denominado Castelos de Luís II).
O edificio
Componse de varias edificacións individuais cuns 150 m de lonxitude total, construído nun penedo do desfiladeiro de Pöllat. Conta con numerosas torres. As ventás son de estilo neorrománico. Foi deseñado como un ideal romántico para un cabaleiro medieval, pero carece de instalación defensivas.
A entrada é por unha barbacá simétrica flanqueada por torres laterais. Orientado cara ó oeste, é o único castelo cos muros decorados con cores contrastantes; os muros externos están enmarcados en ladrillo vermello, mentres que a fachada interna do patio de armas é de pedra calcaria amarela. A cornixa é ameada (merlóns e ameas). No lintel da porta, o escudo do reino de Baviera.
A edificación máis rechamante do patio de armas é a chamada ‘torre cadrada’, de 45 m de altura. Desde ela hai excelentes vistas. O lado norte do patio de armas está delimitado pola ‘Casa dos cabaleiros’ (Ritterhaus), o lugar onde hipoteticamente se reunían os cabaleiros, hoxe dedicado a oficinas. Este edificio de tres plantas evoca o castelo de Anveres da ópera Lohengrin de Wagner. No lado oposto (sur) sitúase o ‘Cuarto das Damas’.
O lado leste do patio superior está delimitado polo Palacio, o edificio principal e residencial do castelo: cinco plantas en forma de ortoedros conectados nun ángulo plano e cuberto cun teito alto a dúas augas. A forma do edificio segue a forma da crista rochosa; nos seus ángulos hai dúas torres-escaleiras, das cales a norte alcanza os 65 m de altura e excede o teito do edificio.
O castelo é unha obra típica da arquitectura ecléctica do séc. XIX, no que se mesturan formas do estilo románico (os arcos de medio punto, as figuras xeométricas dos ortoedros), do gótico (liñas ascensionais, torres esveltas, filigrana decorativa) e do bizantino (a Sala do trono), completada cos avances técnicos da época (hai cousas que apuntan ó modernismo de finais do XIX).
Salón do trono do castelo
Salón do trono (parte posterior)
O interior.- O castelo tiña uns 200 cuartos interiores. Nos pisos superiores estaban os cuartos do rei. O edificio dianteiro contén no seu terceiro nivel os cuartos residenciais e nun nivel máis arriba está a ‘Sala dos cantores’ (Sängersaal). O nivel superior do edificio traseiro está ocupado pola ‘Sala do trono’ (Thronsaal). En total a superficie dispoñible en ambos edificios chega ós 6 mil m2.
Varios dos cuartos interiores son exemplos da arquitectura historicista alemá, e o castelo estaba equipado cos últimos avances tecnolóxicos do séc. XIX (calefacción central, auga corrente, inodoros con descarga automática etc.).
A estancia máis grande é e ‘Sala dos cantores’ (26 x 10 m). Está situada no cuarto nivel da parte oriental do Palacio, sobre a recámara do rei. Estaba inspirada noutras salas do castelo de Wartburg e era o proxecto favorito do rei. Está adornada con pinturas de escenas da ópera Lohengrin e a lenda de Perceval (ou Parsifal), un dos cabaleiros artúricos que marchara na procura do Santo Graal. Lohengrin era fillo de Perceval. Era unha homenaxe á cultura cabaleiresca e ó amor cortés medieval. Con motivo do 50ª aniversario da morte de Wagner fíxose nesta sala a 1ª representación en 1933.
A ‘Sala do trono’ (20 x 12 m) está situada na parte occidental do pazo. Ten unha altura de 13 m e ocupa o terceiro e o cuarto nivel do edificio. Está inspirada na igrexa de Todos os Santos da Residencia de Múnic. A sala está decorada polos lados con arcadas e remata nunha ábsida onde debía estar o trono de Luís II. Sobre o estrado do trono hai murais de W. Hauschild dos doce apóstolos e dos reis canonizados: Casimiro de Polonia, Estevo de Hungría, Henrique II de Alemaña, Luís IX de Francia, Fernando III de Castela (algún libro-guía di que é ‘Fernando o Católico de España’, posiblemente confundíndoo con Fernando de Aragón, o marido de Isabel de Castela) e Eduardo o Confesor de Inglaterra. Tamén raíñas santas: Clotilde de Francia, Santa Sabela… A lámpada de araña ten forma dunha coroa bizantina. A sala combina os desexos do rei, a ‘Sala do Graal’ de Perceval cun símbolo do dereito divino dos reis (un canto á monarquía absoluta, cando Luís II era daquela un rei cun poder limitado por unha constitución).
A competición dos xograres e trobeiros
As pinturas sobre lendas medievais repítense por todas as salas: no comedor; no dormitorio do rei reprodúcese a lenda córnica de Tristán e Isolda; no camerino contigo, pinturas da vida do xograr Walther von Vogelweide (1170-1230); na sala de estar –deseñada por Julius Hofmann-, novas escenas da ópera Lohengrin (aquí atópase ‘o cornecho da cisne’, que é o animal emblemático deste castelo; no estudio do rei, outros motivas doutra ópera wagneriana: a saga do cabaleiro Tannhaeuser (“que disque vivira un ano con Venus, nunha gruta”) e unha competición de xograres e trobeiros.
Nin que dicir ten que este castelo foi escolleito por Walt Disney como modelo do castelo da Bela adormecida.
Wo ist das klein Hund von mir? (“U-lo meu canciño?”), estaría dicindo a loura Fräulein do descapotable
Saída cara a Múnic.- Saímos a media tarde para Múnic. Cando iamos pola autoestrada vimos que dous ou tres coches se detiveron repentinamente. ¿A causa? Unha loura Fräulein á que lle escapara o seu cadeliño do seu coche descapotable; aparcou daquela maneira na beira da autoestrada e foi detrás do caniche, pero este fuxiulle polo valo de arame. Non sabemos como rematou a tenra aventura.
O grupo folclórico bávaro na Hofbräuhaus mallando coas trallas
Xa en Múnic, tras deixar a equipaxe no hotel, fomos en metro ó centro da cidade e fomos cear ó xigantesco restaurante da Hofbräuhaus, a fábrica de cervexa máis famosa de Múnic. Salas inmensas en varios pisos. Amenizaban as ceas dos seareiros un grupo musical folclórico masculino bávaro, cos seus traxes tradicionais e música e bailes do seu land, algúns deles acompañados de ruidosas trallas que facían soar no aire e abouxaban os oídos. Foi unha das dúas veces que nos deron salchichas para cear.
Os viaxeiros degustando as cervexas, esperando ansiosos a chegada das salchichas
Viaxe ó sur de Alemaña
VIAXE Ó SUR DE ALEMAÑA
(LÄNDER DE BADEN-WÜRTTEMBERG
E BAVIERA)
“DA SUEVIA Á SUABIA”
Por algúns escenarios da reforma luterana
(e, tamén, do nazismo, que todo hai que dicilo)
20 – 29 de agosto de 2015
(10 días e 9 noites)
- ITINERARIO APROXIMADO SEGUIDO POLO SEMINARIO DE ESTUDOS COMARCAIS ÓS LÄNDER DE BADEN-WÜTTEMBURG E BAVIERA (E TAMÉN Á ALSACIA, BORGOÑA E LIMOUSIN DE FRANCIA*
por Xosé Mª Lema
Temas principais desta viaxe:
-os länder meridionais de Baden-Württemberg e Baviera.
-a complicada historia de Alemaña (ou dos alemáns).
-a xeografía alemá. A importancia dos ríos Danubio e Rin (sobre todo este).
-algúns escenarios dos inicios do luteranismo do séc. XVI e do nazismo do séc. XX.
-a división relixiosa dos alemáns: protestantes (norte) e católicos (sur, en especial en Baviera).
-o sistema político alemán: un federalismo de longo percorrido (desde o Sacro Imperio Xermánico medieval ós actuais länder).
-a voltas de novo con Alsacia e Lorena.
-a cidade de Estrasburgo, sede do Parlamento europeo.
-o poderoso Ducado de Borgoña.
-a influencia de Cluny e do seu movemento monacal na construción de Europa.
— o —
-centrado nestes dous länder do sur, o itinerario vai ser circular, de suroeste a sueste e de nordeste a noroeste, con estas etapas aproximadas:
- a) Rutas previstas:
- Zúric-Lindau (165 km)
2.Friedrichshafen (ou Lindau)- Füssen-Múnic (300 km)
- Múnic.
- Múnic-Augsburgo-Ulm- Ratisbona/ Regensburg (372 km)
- Ratisbona –Nuremberg- Bamberg- Rothenburg (311 km)
- Rothenburg-Heidelberg (150 km)
- Heidelberg-BadenBaden-Estrasburgo-Friburgo-Colmar (307 km).
- Colmar – Riquewihr-Dijon (251 km)
- Dijon- Limoges (493 km).
10.Limoges-Santiago ou A Coruña (1.114 km).
- c) RESUMO ESQUEMÁTICO DO MÁIS IMPORTANTE DOS LUGARES VISITADOS:
-as estrelas* , para Alemaña segundo a guía de Anaya; para Francia, a de Michelín, que é máis xenerosa. A maior parte dos datos están tomados destas guías, aínda que tamén se consultaron sitios webs.
-reprodúcese o texto inicial da guía impresa e “encanutada” que se lle entregou a cada viaxeiro, engadindo tan só algúns dos pormenores da excursión.
-non se incluirán os planos das cidades, pois tanto as guías como os sitios web teñen copyright.
-as fotos son miñas propias; xa sei que as hai mellores, pero son as que teño máis a man.
A viaxe céntrase no sur de Alemaña, nos länder de Baden-Wüttemberg e Baviera.
|
1º día (Donnerstag 20 August) 1º) 8,35 h – 10,30 h: Santiago-Zúric (avión) 2º) Zúric-Lindau-Friedrischshafen), 165-200 km (autobús) |
|
| Zúric-Constanza | 70 km |
| Konstanz-Radolfzell | 22 km |
| Radolfzell-Lindau | 73 km |
| TOTAL |
165 km |
SUÍZA
ZÚRIC (aeroporto)
No aeroporto internacional de Zúric xa nos estaba esperando, con puntualidade suíza (ou galega, que cando queremos tamén a observamos), o noso condutor, Pablo Bustelo (da empresa Lázara, de Silleda), con quen iamos compartir o resto da viaxe.
Non estaba previsto visitar Zúric, de tal maneira que xa nos diriximos ó dereito cara á fronteira alemá, onde Pablo tivo que pagar as preceptivas taxas para poder circular polas autoestradas de Deutschland cun número de quilómetros establecido, máis de 1.600 só en Alemaña. Como se dá por sentado que a empresa gaña por cada viaxeiro, tamén lle cobraron por cada asento ocupado.
Nin que dicir ten que ó pouco de atravesar a fronteira teutona o noso autobús foi convidado a deterse por un coche da polizei que amosaba no parabrisas traseiro un luminoso coa lenda “follow me”, en inglés (palabras que tamén se poden ler á galega, transformando o dobre ele en elle, e acertas). Unha vez estacionados nunha beira da parados, baixaron do auto dous policías novos, mozo e moza, que parecían sacados daquela serie alemá do can policía (do que non me acorda o nome), que a TVG repetiu mil veces, que solucionaba co seu instinto todos os casos, a fixéronlle ó pobre Pablo presentar o xustificante de ter pagadas as taxas e de ter toda a documentación en regra. Despois de comprobar os datos e de chamar á superioridade, deixáronnos seguir…, de momento.
De momento porque esta mesma operación repetiríase noutra Autobahn ó día seguinte e dous ou tres días despois outra máis, e xa nos cruzabamos apostas tocantes ó número total de detencións. Parecía unha persecución programada contra un autobús da UE pobre, dos chamados países pigs (porcos) da Unión (Portugal, España, Italia, Grecia). O noso presidente, un tal Mariano, que no momento en que escribimos -1º de setembro- está “la mar” de contento porque a súa xefa Frau Angela Merkel o chamou a facer unha foto con ela como un bo “alumno aplicado” (Rajoy dixit), en vez de tanto abaixar a cabeza ben podería tamén facer que en contrapartida tamén se cobre unha taxa ós buses alemáns que circulan gratuitamente polas autovías españolas; que nós saibamos, nin se lle ocorre, e, mentres tanto, os “pobres” do sur pagamos as autovías teutonas e os ricos alemáns non gastan un peso para o mantemento das nosas.
Esta é a primeira das reflexións transcendentais que algúns nos fixemos facendo análises comparativas entre o modo de vida deles e nosa, e do distinto trato dos respectivos gobernos cara ós seus gobernados.
REPÚBLICA FEDERAL ALEMÁ
(BUNDESREPUBLIK DEUSTCHLAND)
Land (Estado) de BADEN-WÜRTTEMBERG
CONSTANZA (KONSTANZ)*
-83.000 hab. (forma núcleo urbano coa cidade suíza de Kreuzlingen, e así sobrepasa os 100.000 hab.). É a cidade máis poboada deste lago.
-Situada nunha das zonas orixinarias dos celtas, foron os romanos os que a fundaron ó instalaren aquí unha fortificación no séc. III; déronlle o nome do emperador Constantino I.
-Pola súa situación estratéxica foi un paso importante para o comercio entre os séculos X e XIV.
A estatua xiratoria Imperia, do porto de Constanza, ¿sátira do Concilio de Constanza do séc. XV?
Visitas recomendadas:
-a parte antiga atópase na beira sur do Rin, onde só existe esta porción de terra alemá en territorio suízo. Accédese á parte antiga pola ponte sobre o Rin (Rheinbrücke), desde o norte da cidade. Obsérvanse dous dos monumentos máis característicos da cidade: as torres de Pulverturm e de Rheintorturm, de orixe medieval.
-no centro da cidade: as prazas de Markstätte e aMünsterplatz (praza da catedral da Nosa Señora, cunha cripta románica do séc. XI baixo o altar. Nesta catedral celebráronse en 1414 e 1416 dúas sesións do Concilio Ecuménico.
-rúas de traza medieval do centro (como a Wessenbergstrasse ou a Rosgartenstrasse), conservan moitos edificios medievais con balcóns e pinturas coa data de construción, nome e gremio ó que pertencían. Hainos anteriores ó séc. XV e posteriores (de época barroca).
A Wessenbergstrasse, unha das principais arterias da zona antiga, desemboca na Hussenstrasse, e esta na torre Schnetztor, porta principal da muralla antiga e saída directa cara á cidade deKreuzlingen, xa de Suiza pero completamente integrada con Constanza, coa que forma un mesmo núcleo urbano.
-En pleno centro da cidade atópase o porto principal, o maior de todo o lago. Nun dos seus peiraos érguese a estatua Imperia (obra do escultor Peter Lenk, 1993), de 9 m de altura, feita de formigón. Trátase dunha estatua xiratoria, pois cada 4 min dá a volta completa sobre o seu eixe; no rodapé hai unha instalación para medir o nivel da auga. A estatua satiriza o Concilio de Constanza, personificado por unha cortesana de voluminosos peitos e xeneroso escote que leva en alto nas súas mans dous homiños espidos: o da man dereita representa o emperador (leva un globo na súa man) e o da man esquerda o papa (coa súa tiara na cabeza).
Neste mesmo porto érguese un monumento ó conde Zeppelin, inventor do dirixible, pois Ferdinand von Zeppelin é natural desta cidade. En troques, o Museo Zeppelin atópase na outra beira do lago, na cidade de Friedrichshafen.
A pouca distancia atópase o edificio máis importante da cidade, o Konzil(ou Konzilgebäude), do séc. XIV, onde tivo lugar en 1417 o conclave no que se elixiu papa a Martiño V. Tamén hai na cidade
Historia: o Concilio de Constanza (1414-1418)
O emperador do Sacro Imperio xermánico Frederico Barbarroxa (Friedrich Barbarrossa) asinou nesta cidade a paz cos lombardos (1183: Paz de Constanza), pero o acontecemento histórico máis importante foi o Concilio de Constanza (entre 1414 e 1418) que aquí tivo lugar, e que favoreceu o crecemento da cidade, pois durante eses anos tivo que acoller ducias de milleiros de persoas (a vila tiña pouca poboación). Este concilio deu remate ó chamado Cisma de Occidente (1378-1418).
Con anterioridade, en 1409 un grupo de cardeais convocou un concilio en Pisa, onde se depuxeron os papas Gregorio XII de Roma e Benedito XIII (o aragonés Pedro de Luna, o papa Luna) de Aviñón (Francia), e elixiron un terceiro, Alexandre V de Pisa. Os dous primeiros non cederon e mantivéronse nos seus postos, de xeito que chegou a haber tres papas a un tempo. O rei Wenceslao de Bohemia rendeulle obediencia ó antipapa Alexandre V, separándose así dos alemáns, fieis ó papa romano.
Pero o pisano Alexandre V morreu ó ano seguinte, e no seu lugar foi elixido Xoán XXIII en 1410. O aragonés Benedito XIII, recoñecido por Aragón, Navarra, Castela e Escocia, retirouse a Barcelona e despois, en 1411, ó castelo de Peñíscola, onde se encerrou. Gregorio XII viuse obrigado a fuxir pola deserción dos venecianos.
Considerando que a solución só podía vir de man da súa autoridade, o emperador Sexismundo de Luxemburgo convocou un concilio ecuménico na cidade imperial de Constanza en outubro de 1413. Xoán XXIII, como recibira o apoio do emperador, foi o único que asistiu, pero logo, ó ver que non ía ter prerrogativas, inimizouse co emperador e, en vez de abdicar, fuxiu de noite disfrazado, sendo detido, arrestado e deposto.
Gregorio XII renunciou definitivamente ó pontificado entre 1414 e 1415.
No tocante a Benedito XIII (o papa Luna), foi chamado polo rei Fernando I de Aragón a Morella (Castelló), onde se atopaba o monarca; acudiu o papa montado nunha burra e foi levado baixo palio ata a igrexa arcebispal, onde se celebrou o 15 de agosto unha famosa misa solemne á que concorreron un rei, un papa e un santo (san Vicente Ferrer). As negociacións do rei co papa Luna foron infrutuosas; este regresou a Peñíscola en setembro e volveu encerrarse no seu castelo. Tampouco o deu convencido o propio emperador Sexismundo, que se entrevistou con Benedito XIII en Perpinyà. Castela, Navarra e menos claramente Aragón fórono abandonando. E, finalmente, foi deposto por cismático e herexe polo concilio en 1417.
O Bodensee (lago de Contanza) considérase parte do río Rin, que atravesa a cidade baixo esta ponte
Ante as continuas presións do reis e do emperador, chegouse á conclusión de que ningún dos que tiveron o título de papa debía ser elixido, e acabouse escollendo en 1417 ó moderado cardeal Otón de Colonna (Martiño V) para calmar tensións. Deste xeito, Constanza foi unha das poucas cidades europeas onde se elixiu un papa, e a única de Alemaña.
Coa elección de Martiño V deuse remate ó Cisma de Occidente, que durou máis de medio século, e restableceuse a unidade da Igrexa católica. Con todo e iso, Benedito XIII seguiu sen aceptar o acordado en Constanza e manteríase inflexible; morrería en Peñíscola en 1423 ós 96 anos. Os seus cardeais elixiron o seu sucesor, Gil Sánchez, que tomou o nome de Clemente VIII, derradeiro papa da obediencia de Aviñón; tamén residiu en Peñíscola ata a súa abdicación en Martiño V (1429), polas presións políticas do rei aragonés Afonso V, que estaba ocupado na conquista do reino de Nápoles.
Pero o concilio tamén serviu para condenar como herexes ós teólogos reformadores John Wicliff (inglés) e ós bohemios Jan Hus e Xerome de Praga. Os restos de Wiclif, que levaba anos morto e enterrado, foron exhumados, levados a Constanza e queimados, e Hus –malia que o emperador lle garantira protección- foi queimado vivo na fogueira (1415) e tempo despois tamén Xerome de Praga (1416). Estas mortes desataron a revolución husita en Bohemia, que durou ata a guerra dos Trinta Anos.
O reformador bohemio Jan Hus e os husitas
O sacerdote e filósofo bohemio (=checo) Jan Hus –que predicaba en Praga desde 1402 exclusivamente en idioma checo-, encabezou en 1408 un movemento en parte relixioso, en parte social, que tivera a súa orixe na crise do Cisma de Occidente, iniciado en 1378, que provocou que a Igrexa estivese dividida en dúas obediencias, unha ó papa de Roma e a outra ó de Aviñón (o antipapa). Desde o púlpito, Hus criticaba esta división, pero sobre todo a corrupción moral da Igrexa, os seus abusos e a riqueza que ía acumulando.
Hus, seguindo as doutrinas de Wicliff, quería que a Igrexa fose pobre e que seguise fielmente o Evanxeo; criticaba tamén a venda de indulxencias e incitaba o pobo a desobedecer os sacerdotes, pois era evidente que vivían en pecado; o seu rigorismo levouno tamén a prohibir os bailes.
A cousa pasaría a máis cando Hus chocou co papado: dicía que a verdadeira Igrexa é a invisible (e todos os que pertencen a ela son os seus membros), que a Igrexa de Roma –malia a súa importancia- non era a verdadeira de Cristo, pois a Pedra era Cristo e non Pedro. O papa, coa súa corrupción, era a encarnación do Anticristo. Estas críticas ían sobre todo contra o antipapa Xoán XXIII, a quen o rei de Bohemia lle xurara obediencia (Xoán XXIII, para financiar a guerra contra Ladislao, promulgara a predicación das indulxencias). Hus manifestouse publicamente contra os predicadores das indulxencias, porque só pretendían os cartos, e foi excomungado.
No concilio de Constanza, o emperador Sexismundo ofreceulle un salvoconduto para que defendese as súas doutrinas. Non se retractou. Foi condenado por herexía: o emperador acusouno de traizón e foi condenado a morrer na fogueira o 6-7-1415 (acábanse de cumprir 600 anos). Disque antes de ser queimado dixera estas palabras: “Ides queimar un ganso, pero dentro dun século ides atopar un cisne que non poderedes asar” (Lutero). Polo tanto, Jan Hus é considerado un precursor da Reforma de Martiño Lutero dun século despois. A partir da 1ª Defenestración de Praga (1419) os husitas dividiranse ideoloxicamente en dous grupos: a) os moderados utraquistas (<sub utraque specie ‘[a comuñón] nas dúas especies’) e os taboritas, que se acabarán enfrontando, sendo vencidos os taboritas (antinobiliarios e antixermánicos) na batalla de Lipany (1434)
RADOLFZELL AM BODENSEE
Radolfzell é unha pequena cidade situada na zona oeste do lago Constanza. Foi berce dun cartógrafo de sona (Martin Waldsemüller, ca. 1470), pero os viaxeiros da Costa da Morte desviámonos para facerlle unha visita porque neste concello, concretamente na vila de Böhringen, naceu Manfred Gnädinger (1936-2002), Man, o alemán de Camelle, que chegara á vila camariñá en 1961 e alí quedara para sempre, vivindo primeiro nunha casa que lle cedeu a nai do mestre José Baña Heim (que era alsaciana, non se esqueza), e despois nunha casetiña no propio porto, onde argallou un museo aproveitando as crebas mariñas. Man morreu o día dos Inocentes de 2002, deprimido porque a galipota do Prestige invadira o seu Museo.
A viaxeira de Laxe, Florinda Añón, preocupouse de traer un coio e area de Camelle para lembrar a Man
A cidade foi fundada no séc. IX polo bispo Radolf (Rodolfo) de Verona, de aí o seu nome (significaría “a cela de Rodolfo”). No centro destaca a súa catedral, gótica e barroca (dos séculos XV ó XVIII).Da súa vila natal din as guías turísticas que no verán se acadan temperaturas moi altas, por riba dos 30º, e que recibe moito turismo polo seu clima.
Os viaxeiros do SEMESCOM fixemos, polo tanto, unha parada simbólica e moi emotiva nun dos xardíns municipais da capital municipal (o Stadtgarten Radolfzell) para depositar dúas cousas que trouxera consigo a viaxeira Florinda Añón, de Serantes (Laxe): en concreto, un bolo ou coio de tamaño apreciable (sobre todo para traelo na maleta do avión) e un bote de area, que ela se preocupara de coller dunha praia de Camelle.
Despois de escribir a toda présa no brolo unha dedicatoria na súa memoria nun inglés telegráfico e mellorable por se algún dos veciños a atopaba, depositámolo nun muro deste xardín para que formase parte del. A continuación baldeiramos o bote de area no mesmo valo e fixemos varias fotos de familia. Non houbera tempo de avisar a autoridade ningunha, nin nós levabamos representación oficial dalgunha das nosas. Algúns dos viaxeiros comentaron que tería moito sentido que o Concello de Camariñas xestionase un irmandamento co de Radolfzell.
Viaxeiros do SEMESCOM ó remate do acto simbólico en lembranza de Man, o alemán de Camelle, no seu concello natal de Radolfzell
LAGO DE CONSTANZA*.
O xornalista A. Lavandeira detallou máis polo miúdo na crónica que enviou ó xornal La Voz de Galicia este espontáneo e sinxelo acto: “Homenaxe a Man na súa vila natal. O Semescom iniciou unha viaxe a Alemaña que pasa pola vila do artista” (La Voz de Galicia, edición de Carballo, 22-08-2015) (http://www.lavozdegalicia.es/noticia/carballo/2015/08/22/homenaxe-man-na-sua-vila-natal/0003_201508C22C12991.htm) co que quixemos perpetuar a memoria do artista das crebas que escolleu vivir coma un anacoreta en Camelle, trocando as mainas augas do lago Constanza polas inquedas e bravas do océano Atlántico.
Chamado en alemán Bodensee, serve de fronteira entre Suíza, Alemaña e Austria. É o máis extenso de Alemaña, cunha superficie de 536 km2, e está a un nivel medio de 395 m de altitude. Considérase parte do río Rin, que entra no lago polo sur (Austria) e sae polo oeste cara ó mar do Norte, marcando frontera entre Alemaña e Suíza.
Na súa área de influencia viven uns 2,5 millóns de persoas, maioritariamente de fala alemá. O cidade máis importante é Constanza (Konstanz), con 83.000 hab. Outras cidades salientables: Lindau, Meersburg e Friedrischshafen (alemás) e a austríaca Bregenz (de mesma orixe toponímica que a galega Brigantia = A Coruña).
Ó lago tamén se lle chama o Mar de Suabia.
Hai compañías de navegación para percorrer o lago (a Weisse Flote ‘Frota Branca’) e cruceiros de turismo.
SUABIA (en alemán Schwaben) é unha das sete rexións administrativas en que está dividido o estado alemán (land) de Baviera. A súa capital é Augsbugo, e dentro dela tamén quedan Lindau e Ulm. É a herdeira da rexión histórica do mesmo nome, da que seguramente procedía o pobo xermano dos suevos, que invadiron a principios do séc. V a Gallaecia romana e nela fundaron o primeiro reino europeo independente do Imperio romano, que durou case 175 anos (do 411 ó 585), pero que segue sendo ignorado pola historia oficial de España, para a cal na Península Ibérica so existiu o reino visigodo (liña recta: visigodos è reino de Castela è España), que, ademais, tamén chegaba ó sur de Francia. Historiadores galegos coma o crego Casimiro Torres (Galicia sueva, 1977) ou Anselmo López Carreira (O reino medieval de Galicia; 2005) teñen salientado a importancia dos suevos na nosa historia medieval.
NOTA: uns días despois Antón G. Losada ampliaríanos a xeografía da Suabia e dos dous länder ó completo, e Xosé M. Penas Patiño tamén nos ampliaría as historia do reino dos suevos da antiga Gallaecia.
O lago de Constanza pola beira alemá
O lago de Constanza desde o porto de Lindau; enfronte, a costa austríaca de Bregenz
PALAFITOS DE UNTERUHLDINGEN
Na banda norte do lago, á altura de Uhldingen-Mühlhofen, reconstruíse un poboado de palafitos prehistóricos en Unteruhldingen, que foi declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO. Xa non estaba previsto visitalos, por falta de tempo.
LINDAU- IM –BODENSEE*
A torre Mangturn de Lindau, co periquete de Rapunzel do famoso conto dos irmáns Grimm (foto XML). (pulsar para ampliar)
A parte antiga atópase nunha illa do lago Constanza, unida a terra firme por un viaduto e unha ponte.Cidade duns 25.00 hab, que ata 1803 foi cidade imperial independente, para pasar despois a ser anexionada a Baviera.
Lugares de interese:
-o seu porto, con moitas embarcacións turísticas. Nel érguese a torre Mangturm, un antigo faro, e unha estatua colosal dun león, símbolo da Baviera.
–Markplatz (pequena praza entre igrexas).
-igrexa evanxélica de St.Stephan, de estilo barroco tardío (1748-1752).
-a rúa principal é a Maximilianstrasse, con edificios dos sécs. XVI e XVII.
Curiosidade: malia non ter universidade, grazas ás reunións de persoeiros galardoados con premios Nobel e ás semanas de psicoterapia, esta cidade convértese por dúas veces ó ano en centro das ciencias.
O león bávaro e o faro da entrada do porto de Lindau (foto XML)
Casa decorada con pinturas (Lindau) [foto XML]
FRIEDRICHSHAFEN
-Cidade duns 58.000 hab. É a capital do distrito de Bodensee do Bundesland (Estado federal) de Baden-Würtemberg.
-É a sede da compañía de aeronaves Zeppelin. O conde Von Zeppelin naceu en Contanza, pero tivo os seus talleres de ensamblaxe no salón flotante no lago no que se podía aliñar co vento.
Nos últimos anos construíronse varias aeronaves “zeppelin” con tecnoloxía moderna, que se poden reservar para ver a paisaxe desde as alturas.
Museo Zeppelin .- Nárrase a historia das aeronaves “zeppelin”. Non se visitou, pois non estaba previsto no itinerario.
Ferdinand von Zeppelin (1838-1917) terminou o seu primeiro dirixible en 1900: unha fileira de 17 cámaras de gas recubertas de tea encauchada; tiña 128 m de longo, 12 m de diámetro e admitía un volume de 11,3 millóns de litros de hidróxeno. Controlábase con temóns a proa e a popa e tiña dous motores de combustión interna de 11 kW (15 CV). Na primeira proba levou a 5 persoas. Acadou unha altura de 396 m e unha distancia de 6 km en 17 minutos. En 1906 realizou una viaxe de 24 horas por terras suízas, o que motivou o entusiasmo do público e do goberno alemán.
Paradoxalmente, o apoio financeiro non chegou ata que o Zeppelin LZA se estrelou en 1908. Unha campaña de recolleita de fondos logrou 6 millóns de marcos. En 1909 os dirixibles utilizáronse para a aviación civil (transportáronse unhas 35.000 persoas en máis de 1.500 voos, sen ningún incidente).
Durante a I Guerra Mundial a Mariña e o Exército alemán empregaron os dirixibles para recoñecemento aéreo (batalla de Xutlandia) e para bombardeos en territorio británico (1915-17), pero pola súa lentitude e tamaño eran vulnerables para a artillería antiaérea e deixáronse de utilizar (fracasaran no bombardeo de Londres).
Von Zeppelin morreu en 1917 e non viu o peche provisorio do seu proxecto a causa dos acordos do Tratado de Versalles (1919). Tampouco chegou a ver cumpridos os voos transatlánticos cos que soñaba (feitos realidade entre 1928 e 1937). Finalmente, o accidente do dirixible Hindenburg na estación aeronaval de Lakehurst, o 6-5-1937, acabou co proxecto dos dirixibles como medio de transporte.
1ª noite: cea e durmida no hotel Buchhorner de Friedrichshafen
Durante a 1ª cea, no hotel de Friedrichshafen, houbo unha lembranza para as parellas asiduas doutros anos que nesta ocasión, por diversas circunstancias, non puideron vir (Lino e Elsa, Miro e Mar, Emilio e Auri, entre outros).