• info@semescom.gal

Tag Archives: Viaxe 2013

O máis famoso dos pubs do barrio The Temple (XMLS)

Capítulo 6 (martes 27 de agosto): “In Dublin’s fair city…”

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS EUROPEAS:
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE (22-29 DE AGOSTO DE 2013)

Capítulo 6 (martes 27 de agosto): “In Dublin’s fair city…”

(coma en todos capítulos, amplíese a información
no ITINERARIO APROXIMADO,
e tamén nas
NOTAS SOBRE A HISTORIA DE IRLANDA;
os dous documentos colgados
no web do SEMESCOM)
O martes 27 dedicámolo todo enteiro a visitar os principais monumentos e lugares da fair city of Dublin (“a bonita cidade de Dublín”), como se anuncia no comezo da xa famosa canción de Molly Malone, himno oficioso irlandés que rapidamente se incorporou ó repertorio musical dos viaxeiros, pois cantouse colectivamente ‘a capella’ no autobús en varias ocasións, tanto na versión inglesa –algúns fixeron un curso-exprés— coma na adaptación máis ou menos afortunada ó galego de certo individuo. Nas viaxes do Seminario xa vai sendo tan coñecida coma O miudiño ou A Rianxeira. As correspondentes letras están ó final da nosa guía de man, aínda que ó remate desta crónica volveremos publicalas se por un casual alguén as extraviou. Hai permiso para cantalas onde se queira; todo sexa por potenciar a fraternidade breogánica iniciada hai catro mil anos. (E ningunha delas está rexistrada na SGAE).
O martes 27 de agosto tocounos Dublín, a capital da República de Irlanda, e xa non era sen tempo. Deuse liberdade de movementos a todos os viaxeiros e viaxeiras, para que  cadaquén organizase o día como lle petase, en grupo ou en solitario. Na guía impresa que se entregara en Lavacolla había unha ampla relación de lugares a visitar.

O famoso patio de Kilmainham Gaol, presente en varios filmes (foto XMLS)

Uns visitaron -visitamos- a prisión-museo de Kilmainham (Kilmanham Gaol), monumento nacional irlandés polo seu significado histórico, pois malia que fora concibida coma unha prisión para todo tipo de delincuentes cando o goberno británico a construíra en 1795, o certo é que por ela pasaron a maior parte dos líderes nacionalistas irlandeses, tanto do séc. XIX coma do XX. Atópase a certa distancia do centro histórico da cidade, na zona oeste, na parte sur do río Liffey. Recoméndase coller un bus desde o centro histórico e levar os cartos xustos para o billete (entre 1,50 e 2 €, dependendo da distancia), pois os condutores non devolven cambio; pero, iso si: son moi amables e preocúpanse de avisar en chegando á parada pola que un preguntou.
O guía da prisión-museo de Kilmainham (foto XMLS)

O guía da prisión-museo de Kilmainham (foto XMLS)

Na prisión-museo cóbrase entrada, cunha redución para xubilados e rapaces. Non hai audioguías: as explicacións son só en inglés (non hai audioguías plurilingües) e recoméndase estar ó tanto da historia contemporánea de Irlanda, pois o guía –posiblemente un antigo militante do IRA (antigos membros desta organización foron os que máis se esforzaron por recuperar o edificio para a súa musealización)- falaranos dos anos da Gran Fame (1845-1849) e dos presos políticos que pasaron polas súas celas dando por sentado de que estamos ó tanto dos feitos e coñecemos os personaxes históricos dos que se fala: Robert Emmet dos Irlandeses Unidos (axustizado alí en 1803), Charles Parnell (que estivo en 1882) e, sobre todo, boa parte dos que lideraran o Levantamento do Luns de Pascua de 1916 (sinálase o lugar onde foron fusilados  polos británicos 14 deles). Non se ocultan tampouco os fusilados polos propios irlandeses uns anos despois, durante a guerra civil de 1922-1923: os nacionalistas contrarios ó Acordo de 1921 co goberno británico, executados polo goberno do Estado Libre Irlandés. Tanto no ITINERARIO APROXIMADO (pp. 23-24) coma nas NOTAS SOBRE A HISTORIA DE IRLANDA (pp. 21-23) había abundante información sobre todo isto.
Placa cos nomes dos 14 fusilados do Easter Rising Monday de 1916, no muro onde se executou a sentenza (foto XMLS)

Placa cos nomes dos 14 fusilados do
Easter Rising Monday de 1916, no muro onde se executou a sentenza (foto XMLS)

Seguindo pola banda sur do río Liffey, de camiño cara ó centro histórico e comercial, queda a Factoría da cervexa Guinness, un dos lugares máis visitados de Dublín que, non obstante, non atraeu moito ós nosos viaxeiros (non sabemos de alguén que a visitara). A entrada é cara: 16,54 € (con dereito a unha boa pinta, que todo hai que dicilo). è ver información no ITINERARIO p. 21.
Máis adiante, volvendo cara ó centro en dirección leste, queda o Castelo de Dublín -edificio pouco querido polos irlandeses, pois durante 700 anos (de 1204 a 1922) representou o dominio británico en Irlanda-, e non lonxe a Catedral de Cristo (Christ Church Cathedral) ou da Santísima Trindade(The Most Holy Trinity) –ten todos estes nomes; a máis antiga da cidade (dos séculos XII e XIII), actualmente é sede do bispo anglicano de Dublín- e a catedral de San Patricio –tamén anglicana, pero non sede do bispo, pero si Catedral Nacional de toda a illa; no seu interior está a tumba do escritor Jonathan Swift, o d’As viaxes de Gulliver(cóbrase entrada por visitar o templo; 4 ou 5 €).
Catedral de Cristo ou da Stma. Trindade (anglicana) [foto XMLS]

Catedral de Cristo ou da Stma. Trindade (anglicana) [foto XMLS]

 Outra visita inescusable é ó Trinity College, magno edificio que mandara construír Isabel I en 1592. O máis interesante é a súa biblioteca, onde se garda o Libro de Kells (séc. IX), e outras xoias bibliográficas coma os Libros de Durrow (séc. VIII), de Armagh (séc. IX) e o de Dimma (séc. XII). Todos libros relixiosos con espléndidas ilustracións dos monxes irlandeses. Neste lugar tamén se atopa a harpa máis antiga de Irlanda, duns 500 anos de antigüidade. A Biblioteca do Trinity College conta con máis de 4.250.000 libros, pois ten o dereito legal a recibir unha copia de todos os libros publicados en Gran Bretaña e Irlanda cada ano (deste xeito, entran 100.000 exemplares anuais). è ver máis información no ITINERARIO APROX. p. 23.
Biblioteca do Trinity College (foto Emilio Roca)

Biblioteca do Trinity College (foto Emilio Roca)


A harpa máis antiga de Irlanda (foto Emilio Roca)

A harpa máis antiga de Irlanda (foto Emilio Roca)

Ó sueste do Trinity College queda a National Gallery (museo de pintura con ricas coleccións de pintores europeos) e o National Museum (Museo Nacional), cunha parte arqueolóxica moi interesante. Varios viaxeiros non deixaron de visitar estes museos, de entrada gratuíta, pois dependen do Estado.

Volvendo cara ó Trinity College, na Grafton Street, atópase a escultura de bronce da famosa Molly Malone, vendedora ambulante de mexillóns e berberechos (e peixe, é de supoñer), coa que todos os turistas sen excepción nos retratamos. Preto queda o edificio do Banco de Irlanda, neoclásico do séc. XVIII. O barrio do The Temple, con moitos pubs e moita marcha nocturna, queda entre este edificio e o río Liffey.
O máis famoso dos pubs do barrio The Temple (XMLS)

O máis famoso dos pubs do barrio The Temple (XMLS)

Á beira esquerda do río Liffey e á parte norte da cidade chégase pola ponte Carlisle, que nos leva directamente á principal das rúas comerciais dublinesas: a Ó Connell Street, en honra a este político nacionalista do séc. XIX, un dos primeiros en utilizar a non-violencia para conseguir os seus obxectivos (o autogoberno de Irlanda); ten unha estatua sobre un alto pedestal ó principio da rúa.  Non é o único que ten estatua nesta vía, pois tamén contan con cadansúa os políticos William Ó Brien e Charles Parnell, o sindicalista James Larkin e o enxeñeiro John Gray (este por traer a auga corrente á cidade). Nunha das rúas transversais atópase tamén a escultura de bronce do escritor James Joyce.

Cinseiro do The Temple Bar (foto XMLS)

Cinseiro do The Temple Bar (foto XMLS)

Esta rúa é longa e ancha, e conta cos mellores comercios da cidade. Na zona intermedia atópase o histórico Edificio de Correos, que fora tomado polos rebeldes de 1916; arriaron a bandeira británica e fixeron ondear a aínda proscrita irlandesa; o exército británico bombardeouno sen miramentos, matando tamén á poboación civil (os xa famosos “danos colaterais”…). Os outros edificios que ocuparan os sublevados do Luns de Pascua foran o das Catro Cortes e o da Aduana, situados na beira esquerda do río Liffey.
Ó Connell Street, co novo obelisco e o edificio de Correos, onde os sublevados en 1916 se fixeran fortes (foto XMLS)

Ó Connell Street, co novo obelisco e o edificio de Correos, onde os sublevados en 1916 se fixeran fortes
(foto XMLS)

Diante do Edificio de Correos estaba afonte de Anna Livia –personificación feminina do río Liffey-, erixida en 1988 para conmemorar o milenio da cidade. Non puidemos vela e supoñemos que foi substituída por unha altísima agulla ou obelisco que domina este espazo; quizais se acabou retirando a fonte, pois seica os dublineses a bautizaran como “the floozy in the jacuzzi” (‘a puta no jacuzzi’) e debía ser motivo de escándalo e mofa. En fin, que parece que este lugar está destinado a ter unha columna xigantesca, pois durante o dominio británico aquí houbera unha altísima columna dedicada ó almirante Nelson (semellante á de Trafalgar Square en Londres); tras a independencia irlandesa eliminouse este símbolo do colonialismo británico.
A pouca distancia desta zona intermedia da longa rúa, nunhas rúas secundarias situadas cara ó leste, está situada a St. Mary’s Church (a Pro –Cathedral ou catedral católica), do arcebispo de Dublín e primado de Irlanda. Coma todas as catedrais católicas, construíuse tardiamente, en 1871 (lémbrese que as leis penais (Penal Laws) anticatólicas impediron durante séculos ós católicos practicar publicamente a súa relixión) En 1922 celebrouse nela o funeral por Michael Collins, asasinado nunha embocada durante a guerra civil.
Monumento a Parnell na Ó Connell St. coas frases citadas (XMLS)

Monumento a Parnell na Ó Connell St.
coas frases citadas (XMLS)

Esta rúa remata no monumento a Parnell, que ademais da súa figura contén inscritas unhas frases que foron guía do nacionalismo irlandés: «Ningún home ten dereito a fixar os límites do progreso dunha nación. Ningún home ten dereito a dicirlle ó seu país “ata aquí podes chegar, pero non máis lonxe”. Nunca intentamos fixar o “Non Plus Ultra” no proceso de constitución da nación irlandesa nin nunca o faremos».
 è sobre a importante figura de Parnell, ver NOTAS HISTORIA DE IRLANDA, pp. 19-20.
Despois atópase a Parnell Square, onde se pode visitar os Museo dos Escritores de Dublín (Dublin Writters’ Museum), con foros, manuescritos, publicacións dos escritores máis coñecidos (Bernard Shaw, Joyce, Oscar Wilde, J. Swift… Na cidade hai roteiros dalgúns destes escritores, coma o de Leopold Bloom, protagonista do Ulyses de Joyce.
 James Joyce (o da estatua, claro)

James Joyce (o da estatua, claro)

Xa no eido máis ou menos sociolóxico, engadir que nos deu a impresión de que sentar nunha rúa e poñerse a pedir non debe ser mal negocio en Dublín. Ó anoitecer vimos na ponte Carlisle como unha parella nova, quizais pertencente a algunha organización caritativa da cidade, lles levaba nun termo uns cafeíños (ou teíños) a dous esmoleiros alí situados, para axudalos a pasar a noite. Os esmoleiros eran bastante novos e non tiñan mala presenza. Para quen non o saiba, unha das nosas viaxeiras sentou un momento nunha rúa para cambiar o calzado e ó pouco tempo xa tiña un par de almas caritativas deixándolle uns euros na man (hai testemuño gráfico, que preferimos non publicalo). ¡Mágoa non traer connosco unha gaitiña galega, que pagabamos media viaxe en calquera esquina de Ó Connell Street! Para outra vez xa o sabemos…
Típicos turistas retratándose coa berberecheira Molly Malone

Típicos turistas retratándose coa berberecheira Molly Malone

A materia prima de Molly (foto XMLS)

A materia prima de Molly (foto XMLS)

 

MOLLY MALONE[1]

Versión en inglés
Versión en galego
In Dublin’s fair city
where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone;
as she wheeled her wheelbarrow
through streets broad and narrow
crying cockles and mussels alive, alive-oh!
(chorus):      
Alive alive-oh, alive alive-oh
crying cockles and mussels alive alive-oh!
She was a fishmonger
and sure it’s no wonder
for so were her father and mother before;
they both wheeled their barrows
through streets broad and narrow
crying cockles and mussels alive, alive-oh!
(chorus):      
Alive alive-oh, alive alive-oh
crying cockles and mussels alive alive-oh!
She died of a fever
and no one could save her
and that was the end of sweet Molly Malone;
her ghost wheels her barrow
through streets broad and narrow
crying cockles and mussels alive, alive-oh!
(chorus):      
Alive alive-oh, alive alive-oh
crying cockles and mussels alive alive-oh!
Alive alive-oh, alive alive-oh
crying cockles and mussels alive alive-oh!
Alive alive-oh, alive alive-oh
crying cockles and mussels alive alive-oooh!
De varanda por Irlanda,
oito días de parranda,
(os) meus ollos fixei na sweet Molly Malone;
da carreta turrando,
pola rúa berrando:
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
       CORO:        ¡Hai, hai, hai, hai, ho!
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
Era ela peixeira,
en mercados e feiras;
(como) así o foran (os) seus pais en Cork,
das carretas turrando,
pola rúa berrando:
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
CORO:           ¡Hai, hai, hai, hai, ho!
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
A súa vida foi breve,
pois morreu dunha febre,
 e na Compaña anda a sweet Molly Malone;
da carreta turrando,
pola rúa berrando:
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
CORO:              ¡Hai, hai, hai, hai, ho!
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, ho!”
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
¡Hai, hai, hai, hai, ho!
“¡Peixe fresco, ben fresco, hai, hai, hai, hai, hooo!”

 

[1] Versión libre para potenciar a irmandade galego-irlandesa dos tataranetos de Breoghan.

DSC05139 Knowth (26-8-2013)

Capítulo 5 (luns 26 de agosto) Dublín – Monasterboice – Brú na Bóinne – Hill of Tara – Trim – Dublín (Viaxe a Irlanda)

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS EUROPEAS:
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE (22-29 DE AGOSTO DE 2013)
Capítulo 5 (luns 26 de agosto)
Dublín – Monasterboice – Brú na Bóinne – Hill of Tara – Trim – Dublín
(coma en todos capítulos, amplíese a información no ITINERARIO APROXIMADO, e tamén nas NOTAS SOBRE A HISTORIA DE IRLANDA)

De Dublín saímos de mañá en dirección norte, na procura do Val do río Boyne (Bóinne en irlandés), onde se atopan os monumentos megalíticos máis importantes de Irlanda e o campo de batalla do Bóinne, acontecida nas beiras deste río o 1º de xullo de 1690, que marcou un antes e un despois na historia da illa de Irlanda. Nas nosas NOTAS SOBRE A HISTORIA DE IRLANDA (pp. 10-11) xa indicamos que esta fora a batalla máis importante acontecida en chan irlandés, e que supuxera o sometemento dos católicos á minoría protestante (Protestant Ascendency) durante séculos. A chamada Orde de Orange de Irlanda do Norte ata hai pouco celebraba con provocadores pomposos desfiles esta vitoria (trasladada ó 12 de xullo polos cambios do Calendario Gregoriano).

DSC05115 Monasterboice (26-8-2013) Cruz Muirdach, séc. X

Cruz de Muiredach de Monasterboice (foto X.Mª Lema)

A primeira visita foi ás ruínas do mosteiro de Monasterboice, fundado por san Buithe (san Boecio), seguidor de san Patricio, a finais do séc. V. Fora asaltado polos viquingos no ano 968. O máis interesante deste enclave é a súa torre cilíndrica de 30 m de altura (que servía de refuxio ós monxes durante os ataques viquingos) e o seu cemiterio, inzado de cruces ‘irlandesas’ (co característico círculo unindo os brazos). O noso propósito era contemplar as máis antigas e artísticas destas cruces, decoradas con relevos alusivos a escenas bíblicas ou da paixón de Cristo. A máis antiga e máis artística é chamada cruz de Muiredach, nome que recibe polo nome do seu doador, que figura nunha inscrición da base: “unha oración por Muiredach, por quen se fixo esta cruz”. Pola base tamén aparecen dúas figuras tirándose mutuamente da barba, detalle que, segundo Pablo Sanmartín, tamén aparece no románico de Moraime. Data do séc. X. Lembremos que os cruceiros galegos máis antigos –o de Melide, por exemplo- son os datados no séc. XIV. O Cruceiro dos Santos de Bamiro –esa marabilla escultórica gótica que milagrosamente se mantén totalmente desprotexida nunha encrucillada de monte- data dos sécs. XV ou XVI. Véxase no ITINERARIO APROXIMADO… (p. 18-19) a descrición dos relevos das tres principais cruces e da historia do mosteiro de Monasterboice. A entrada a este cemiterio é gratuíta, pero existe un centro de recepción móbil (unha caseta de madeira), atendida por un xubilado, que ten á venda postais e publicacións.

DSC05118 Monasterboice (26-8-2013) Cruz Muirdach, séc. X

Os ‘tiradores’ de barba de Muiredach (foto XMLS)

A seguinte visita foi ó túmulo megalítico de Newgrange, o máis famoso dos monumentos do conxunto arqueolóxico de Brú na Bóinne (‘Mansión ou pazo do [río] Bóinne’); os outros son os de Knowth e Dowth. Este conxunto, situado a uns 8 km ó oeste da cidade de Drogheda, foi declarado Patrimonio da Humanidade pola UNESCO, e é un dos enclaves máis importantes do megalitismo europeo (véxanse as súas características no ITINERARIO APROXIMADO… (p. 17-18). O centro de recepción de todo o conxunto está situado ó sur do río Bóinne; os tres monumentos ó norte,  na beira esquerda. O campo da Batalla do Bóinne, que non puidemos visitar por falta de tempo (tampouco estaba no programa), tamén na beira sur, a poucos quilómetros de Drogheda.

DSC05139 Knowth (26-8-2013)

Túmulo central de Knowth (dta.) e unha das 17 tumbas satélites (esq.) (foto XMLS)

Cando no centro de recepción sacamos as entradas para visitar o túmulo de Newgrange atopámonos coa desagradable sorpresa de que o tique só nos habilitaba para ver o centro de interpretación do monumento, pero non o monumento en si, pois as entradas para ese día xa estaban vendidas. A responsable da recepción explicounos que a sona de Newgrange é tan grande que, especialmente nos meses de verán, os visitantes corren o risco de non poder facer a visita se non chegan cedo. A recepcionista mesmo parece que deixou caer que tiñamos que ter feitas as reservas con meses de antelación, pero iso contradicía o que se advirte moi ás claras no propio sitio web do monumento (http://www.newgrange.com/visitor.htm): que non se poden reservar as entradas con antelación (“Tickets… cannot be reserved in advance”). O que si se avisa é que, como o acceso a Newgrange e Knowth é limitado, non se garante que todo o mundo poida acceder ós monumentos, polo que se recomenda que o día previsto para a visita se chegue o máis cedo posible.

Ofrecéusenos como alternativa a visita a outro monumento, o de Knowth, que acabamos aceptando. Non existe acceso público por estrada a este monumento, de xeito que se nos trasladou en dous buses especiais de enlace (shuttle buses) de 24 prazas exactas cada un (como eramos 51 viaxeiros en total, tres dos nosos tiveron que ir noutra excursión).

viaxe Irlanda 234

En Knowth, atendendo ás explicación da guía (foto Mª. Xosé Troitiño)

É ben certo que non hai mal que non haxa ben, pois ó final saímos gañando co cambio, pois Knowth, aínda que non ten a sona de Newgrange, non só o supera en tamaño, senón tamén en importancia arqueolóxica.

Iso foi das primeiras cousas que nos dixo a amable guía que nos estaba esperando, que tamén nos informou que Knowth, ademais do gran túmulo central (67 m de diámetro e 12 de altura) conta con 17 pequenas tumbas-satélice ó seu arredor, inexistentes tanto en Newgrange coma en Dowth. O gran túmulo central ten na súa circunferencia 127 pedras “de borde” (kerbstones), a maior parte decoradas con espirais, rombos e serpentiformes, pero tamén con outras imaxes, de formas variadas (cun total de 300 pedras gravadas, Knowth está considerada unha das principais estacións de arte megalítica de Europa).

Este túmulo presenta outra particularidade: que ten dous corredores en dirección á cámara mortuoria central independentes un do outro (Newgrange só un); o do leste mide 34 m e chega á cámara mortuoria (a través del recíbese, durante uns 15 min., os primeiros raios de sol no solsticio de inverno, como acontece tamén en Newgrange); o do oeste mide 30 m e non dá chegado á tumba. O famoso arqueólogo George Eogan empezou as escavacións en 1962, e cinco anos despois descubriu o corredor leste e a cámara. Desde aquela viñéronse facendo escavacións periódicas, con novos descubrimentos (un deles, un curioso calendario lunar). A guía tamén falou de que unhas pedras que había diante da entrada ó corredor leste, se trouxeran desde distancias moi longas: os brancos seixos (flintstones) desde as montañas de Wicklow (70 km ó sur de Dublín), e as outras desde Dundalk (a uns 25 km ó norte).

Os viaxeiros no cume do gran túmulo de Knowth, seguindo as explicacións da guía (foto Sinda Cundíns)

Os viaxeiros no cume do gran túmulo de Knowth, seguindo as explicacións da guía (foto Sinda Cundíns)

Os inicios do xacemento datan do 4.000 a.C., pero o fundamental da obra parece que se construíu entre o 2.500 e o 2.000 a.C., roldando xa coa Idade do Bronce. Como acontece co crómlech de Stonehenge en Inglaterra e cos megálitos bretóns, o túmulo foi reutilizado en séculos posteriores, mesmo xa na era cristiá. Sobre o seu cume quedan as marcas do perímetro cuadrangular dun muro que pertenceu a unha mansión da época das invasións viquingas do séc. X; puidemos ascender a este lugar por unha escaleira de madeira e contemplar desde alí unha ampla paisaxe.

DSC05140 Knowth (26-8-2013)

O gran túmulo de Knowth (XMLS)

A seguinte visita foi ó Outeiro de Tara (Hill of Tara), outro monumento megalítico con moito simbolismo na historia de Irlanda, pois nel considérase que tiñan a súa sede os primitivos reis da illa (véxase ITINERARIO APROXIMADO… (p. 20). A entrada é gratuíta, e conta cun centro de recepción onde se facilita todo tipo de información.  O outeiro consta de dous monumentos principais: o que parece ser outro túmulo megalítico cunha entrada pétrea alintelada (protexido na actualidade cunha cerca de aramio, non sabemos se por escavacións ou por arranxos) e a Pedra de Pé, unha pedrafita de escasa altura a pé da que eran coroados os Grandes Reis irlandeses.

Hill of Tara (XMLS)

Hill of Tara (XMLS)

Segundo a lenda, neste lugar san Patricio derrotaría os druídas do rei gaélico Lóegaire, que permitiu que o santo lles predicase o Evanxeo ós seus súbditos. No séc. XIX o político nacionalista Daniel Ó Connell logrou xuntar a pé deste outeiro máis de cen mil persoas para reclamar a derrogación da Acta de Unión de Gran Bretaña e Irlanda de 1801 (ver NOTAS HISTORIA DE IRLANDA, p. 15).

Desde o alto do outeiro dexérgase unha extensa paisaxe. Hai que di que se ven terras das catro provincias irlandesas (Ulster, Leinster, Munster e Connacht). Aínda que a illa non ten moitas alturas, pareceunos bastante difícil. Nun lateral había unha árbore cun panos, trapos e papeis pendurados; debía ser unha árbore do amor, a xulgar por algúns dos papeis escritos.

DSC05165 Trim (26-8-2013)

Castelo de Trim e río Bóinne (XMLS)

Seguindo as suxestións dun dos nosos activos viaxeiros, visitamos logo a pequena e fermosa cidade de Trim, para ver sobre todo as ruínas do seu castelo medieval, situado na beira dereita do río Bóinne. Valeu a pena desviarse para iso, pois xunto coas súas murallas ocupa unha extensión de 30.000 m2, o que o converte no castelo máis extenso de Irlanda e da arquitectura normanda en Europa. O máis sobranceiro é a súa torre central, a torre da garda ou da homenaxe, de tres alturas, construída en tres fases: a primeira por Hugh de Lacy en 1174, a segunda en 1196 e a terceira por Walter de Lacy, o fillo de Hugo, en 1206. O tal Hugh era de ascendencia normanda (lémbrese a conquista de Inglaterra no ano 1066, por parte do duque de Normandía, Guillerme o Conquistador; o ano pasado puidemos ver o seu castelo en Caen). A muralla data duns anos despois, 1250. Neste castelo rodáronse en 1994 escenas do filme Braveheart, de Mel Gibson, actor e director americano descendente de escoceses.

DSC05167 río Boinne en Trim (26-8-2013)

O histórico río Bóinne e a ponte medieval de Trim (foto XMLS)

Capítulo 4: Shannon – cantís de Moher- rexión de Burren – anta de Pol na Brone – Galway – Athlone – Dublín (Viaxe a Irlanda)

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE 

(22-29 DE AGOSTO DE 2013)

Capítulo 4: (domingo 25 de agosto)

Shannon – cantís de Moher- rexión de Burren – anta de Pol na Brone – Galway – Athlone – Dublín

De Shannon saímos de mañá en dirección oeste cara á península de Burren, tendo como primeiro obxectivo a visita ós impresionantes cantís de Moher, a uns 60 km do punto de partida, por estradas secundarias. Pasamos preto de Inis / Enis (25.000 hab) localidade na que hai uns anos había unha numerosa colonia brasileira: era habitual ver polas súas rúas xente vestida coa camisola amarela da selección do Brasil.

Furna nos cantís de Moher (XMLS, 2013)

Furna nos cantís de Moher (XMLS, 2013)

Albiscamos o mar en Lahinch, vila con praia de grandes ondas para surfistas; bordeamos un campo de golf preparado nas dunas fixas da súa praia.
Os cantís de Moher contan cunha ampla zona de estacionamento. A recepción atópase disimulada baixo terra, como tamén o están diversas tendas de recordos, para respectar a paisaxe. Cóbrase entrada, como era de esperar. Primeiro hai que pasar por un centro de interpretación no que se explica a formación dos cantís. Despois sáese ó exterior. Tomando o camiño do norte chégase átorre Ó Brien, construída en 1853, desde a que se acadan as mellores vistas (tamén se cobra por subir a ela, dous ou tres euros). Pouco despois da torre remata a área de protección dos cantís, pero o visitante pode seguir na dirección norte subir por un pasadoiro e logo por uns carreiros que bordean os acantilados, xa sen a protección de ningún valo, pois xa non pertencen á empresa que xestiona os cantís. Indo con prudencia non hai maior perigo. Neste percorrido hai paisaxes espectaculares dos acantilados. Cara ó noroeste óllanse as tres illas de Aran, que non puidemos visitar porque para iso tiñamos que destinar un día completo (traslado en barco, estadía etc.): Inisheer (a máis próxima), Inishman (a do medio) eInishmore (a máis afastada e a máis grande) è véxase no ITINERARIO APROXIMADO (p. 14) unha breve información sobre estas illas. Inish significa “illa” en gaélico. Lembramos tamén o documental Man of Aran(1932), do americano Robert Laherty, que narra a dura vida dos habitantes de Inishmore, principalmente dos que vivían do mar: aparecen mariñeiros vogando nos currags, lanchas de orixe prehistórica, de proa moi ergueita, que aínda hoxe se conservan.
Outra vista dos cantís de Moher (XMLS, 2013)

Outra vista dos cantís de Moher (XMLS, 2013)

O tempo deu xusto para volver e comer algo nalgúns dos restaurantes da recepción, aínda que houbo viaxeiros que preferiron apurar o bocadillo e ir visitar a zona sur, que tamén conta con excelentes vistas.
Logo, por estreitas –pero ben asfaltadas- estradas, internámonos no interior da meseta de Burren na procura do dolmen de Pol na Brone (Poll na mBrón en irlandés, que significa ‘burato no muíño de pedra’). Atopámolo nun lugar solitario en plena rexión de Burren, nunha paisaxe de chan calizo no que se integra. Trátase dun monumento megalítico moi semellante a calquera das antas galegas, coa clásica forma de mesa de pedra, pero a moitos nos quedou a dúbida de que, dado o hermético solo calizo no que se levanta, servise coma os galegos para fins funerarios. A visita tamén serviu para comprobar in situ como é o solo de laxas calizas (limestone), e das súas fendas de filtración para debaixo da terra. Ademais duns letreiros que informaban sobre o monumento, tamén había outros que explicaban a formación do solo. Cómpre engadir que tamén había un vixilante para procurar que ninguén atente contra o monumento ou contra a contorna, aínda que pensamos que non faría falla polo espírito cívico dos irlandeses e, principalmente, polo amor ó seu país, sabedores do importante que é o seu patrimonio histórico e cultural (non quere dicir que non existan vándalos coma en todas partes, pero menos que en Galicia).
Dolmen de Pol na Brone (XMLS, 2013)

Dolmen de Pol na Brone (XMLS, 2013)

Sempre por estradas estreitas nas que había que ter precaución cando nos cruzabamos con outros automóbiles, continuamos cara ó norte e fixemos unha breve parada, nunha inmensa paisaxe calcaria, no momento en que iniciabamos o descenso da meseta de Burren cara á baía de Galway.
Pasamos a vila de Ballyvaughan, xa no mar, e continuamos por estradas estreitas ata acadar a N-18 (de Limerick a Galway). Fíxose algo longa esta peregrinaxe por estradas estreitas, pero esa é a política irlandesa: non alterar a paisaxe en exceso coas comunicacións, respectando incluso o trazado dos antigos camiños, sobre todo se teñen valos ás súas beiras. Ignoramos a opinión dos habitantes destas zonas marxinais de estreitas estradas, pero o certo é que ninguén parece ter excesiva présa nos coches particulares, que paran e achéganse á beira para deixar pasar os buses con toda amabilidade. Quizais esa mentalidade de non arramplar con todo cando se abre unha estrada choque moito coa nosa (¡ou non, pois de todos é coñecida a oposición de non poucos paisanos nosos a ceder un metro das súas propiedades para anchear as pistas!).
O grupo en Poll na mBrón (2013)

O grupo en Poll na mBrón (2013)

Chan calizo da meseta de Burren, en Pol na Brone (XMLS, 2013)

Chan calizo da meseta de Burren, en Pol na Brone (XMLS, 2013)

O que a ninguén lle pasou desapercibido é que na aldea máis remota non se aprecian as aberracións urbanísticas que observamos nas vilas e na zona rural galega: as casas seguen un modelo establecido, co seu xardinciño ben coidado por diante da fachada e coas construcións adxectivas (cabanotes, garaxes…) en harmonía coa vivenda; para nada aparecen as casas con ladrillo á vista, galpóns de bloques de formigón nin nos tellados de fibrocemento (“uralita”).

Pouco despois do mediodía chegamos a Gaillimh /Galway, a cidade que presume das súas relacións con España, e, en particular, con Galicia (mesmo houbo quen buscou a etimoloxía do seu nome na antiga Gallaecia). Este é o centro dunha ampla rexión gaélicofalante e do famoso xuíz Lynch (séc. V), que quixo dar exemplo aforcando el mesmo ó seu fillo, asasino convicto. Deixou para a historia a palabra linchar.
Aparcamos preto da catedral católica da Nosa Señora da Ascensión e san Nicolao, e, como era domingo, houbo quen presenciou os últimos momentos da misa que alí se celebraba: coas mesmas palabras que aquí, como é lóxico, pero en inglés (por ex.: “The Lord be with you. –And with your spirit”, desexo e resposta que se entenden ben). Ignoramos se hai misas en gaélico; é de supoñer que si (máis ca en galego, seguro). Na igrexa de San Nicolao (anglicana)  consérvase a tumba do xuíz James Lynch (èver ITINERARIO APROX. 15), e tamén ten altar cara ós fieis, pois esta confesión tamén celebra a Holy Mass‘Santa Misa’. Os pastores presbiterianos do Norte prefiren o púlpito ó altar, desde o que len a Biblia. O percorrido pola cidade continuou seguindo o curso das diversas canles do río Corrib, que levan as augas do mesmo lago ó mar. As augas do lago están represadas, e a súa presa conta con ramplas para a remonta dos salmóns, que non é raro contemplar. Acompañando un dos brazos do río chegamos á zona do mar, onde se atopa o Spanish Arch (‘Arco Español’), que lembra as antigas relacións comerciais. Tamén hai un monumento á hipotética visita do “xenovés Cristoforo Colombo”, en 1477, que seica orou na igrexa de san Nicolás (hoxe anglicana).
Main Guard St. de Galway (XMLS, 2013)

Main Guard St. de Galway (XMLS, 2013)

As rúas centrais vense moi animadas, en especial a Main Guard Street, peonil, con tendas e pubs en abundancia.
A nosa intención de facer unha curta viaxe polas beiras do lago Corrib –un dos máis grandes da illa- non foi posible. Na zona norte deste lago, na viliña de Cong (40 km de Galway), filmárase boa parte da película O home tranquilo.
Pola tardiña baixa saímos cara ó leste, para durmir en Dublín, do que nos separaban uns 200 km, afortunadamente por autovía. Como estaba previsto, á caída da noite detivémonos a cear en Athlone, histórica cidade que, pola súa situación central, fora proposta en 1970 como capital dunha hipotética República Federal de Irlanda (contando coa posible integración de Irlanda do Norte). Atravésaa o río Shannon. Ó lado da ponte que o salva, un hermético castelo do séc. XIII.
Noite no Tara Towers Hotel, de Dún Laoghaire (sur de Dublín), que sería a nosa residencia para esta noite e as tres seguintes.
No 2006 este "artista" gañaba a vida "tocando" na rúa principal de Galway co seu instrumento de cartón ollando unha partitura que só poñía "plink plonk". Era un "play-back" á cara, sen enganar a ninguén, e tamén recibía os seus estipendios). ¡E o seu can non ensuciaba (foto XMLS 2006)

No 2006 este “artista” gañaba a vida “tocando”
na rúa principal de Galway co seu instrumento de
cartón ollando unha partitura que só poñía
“plink plonk”. Era un “play-back” á cara,
sen enganar a ninguén, e tamén recibía
os seus estipendios). ¡E o seu can
non ensuciaba (foto XMLS 2006)

DSC01829 sumidoiro artistico galway
Limerick  (24-8-13)

Capítulo 3 Killarney – península de Dingle- Tralee – Adare – Limerick – Shannon (Viaxe a Irlanda)

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE 

(22-29 DE AGOSTO DE 2013)

Capítulo 3: Killarney – península de Dingle- Tralee – Adare – Limerick – Shannon (sábado 24 de agosto)

Como preámbulo ó resumo desta xornada, algunhas precisións importantes, como a que nos fai Pablo Sanmartín, lembrándonos que tamén aquí en Galicia hai grupos musicais que animan bares e tabernas, coma Os Carunchos no barrio compostelán de San Pedro os venres pola noite.

Nin que dicir ten que agradecemos estas precisións dos excursionistas, como tamén agradecemos a súa colaboración desinteresada durante a viaxe: ademais de Pablo e Antón (xa citados), os doutores Chelo García e Xan Fernández, Emilio Roca (como intérprete e como reporteiro, pola excelente reportaxe de vídeo que nos enviou o día 12 de setembro), Xan Fernández Carrera e todos/as os/as que amablemente propuxestes ideas e mesmo críticas. Non esquecemos a nosa benxamina Antía, sempre disposta a botar unha man, en especial como intérprete.

Postos a agradecer, rogámoslle á viaxeira Fina Barbeira que lle transmita ó seu fillo Javier Val o noso agradecemento por nos facilitar cadansúa copia das películas que fomos vendo nos traxectos longos, todas elas –de épocas distintas- evocadoras de importantes episodios da historia recente de Irlanda: O home tranquilo (1952; As cinzas de Ánxela (1999) e No nome do pai (1993). O outro filme, A filla de Ryan (1970) foi un agasallo particular de Pablo Bustelo, o comandante ó volante, que a mercara en Killarney. Para completar a filmografía, recomendamos que vexades O vento que axita a cebada(2006), un drama ambientado nos complicados anos da guerra da independencia contra Gran Bretaña e na posterior guerra civil irlandesa (entre 1919 e 1923). Aínda que trata sobre un episodio da historia de Escocia, lembremos que Braveheart foi en parte rodada no castelo de Trim.

Dingle (24-8-13) XML

Rúa en Dingle. (Foto: XMLS)

Volvendo ó rego, o sábado 24 amenceu chuviñento e bretemoso, inaxeitado para visitar a península de Dingle, a fisterra irlandesa. De Killarney dirixímonos á baía de Dingle, avistando o mar na vila de Castlemaine. Continuariamos logo pola estreita estrada R-561 e chegamos a Dingle a media mañá sen que nos deixase nin o orballo nin a néboa. Aínda que a algún non lle gustou –e comprendémolo- tomamos a decisión de deternos en Dingle e non continuar deica Dunquin, como estaba no programa, posto que a persistente chuvia e, sobre todo a brétema, nos ía impedir ver a paisaxe e mesmo transitar polas estradas cada vez máis estreitas, con moitas curvas e á beira dos cantís. Deste xeito, empregamos máis tempo en Dingle, que é a poboación máis importante da fisterra irlandesa, que aínda hoxe ten certos lazos con Galicia, pois hoxe adoita ser porto-base dos nosos pesqueiros do Grand Sole. Houbo quen falou cun camioneiro galego que viña levar peixe para Galicia. Houbo quen se achegou á igrexa de Santiago e quen viu a inscrición alusiva ó embarque de peregrinos cara a Compostela. O que non sabemos é se alguén localizou a tenda de xoguetes Bréagáin (Breogán).

BREAGAIN BREOGAN DINGLE

A tenda de xoguetes Breogán de Dingle (foto Manuel Vilar, 2013)

De volta, atravesamos ó nesgo a montañosa península de Dingle e albiscamos pola parte norte a baía de Tralee. Aínda que algunhas guías comparan estas baías ou firths ás rías galegas, en realidade teñen orixe glaciar (polo tanto, co seu val en forma de U e non de V).

En Tralee [pronunciado trolí], onde aclarou algo o día –moi pouco-, xantamos e visitamos a pequena cidade, que é coñecida polo festival internacional de agosto Rose of Tralee e mais por certos feitos da historia de Irlanda que tiveron lugar alí ==> ver ITINERARIO, p. 11.

DSC05022 Tralee Bay (24-8-13)

Paisaxe rural na baía de Tralee (foto XMLS)

Esta foi unha xornada de estradas estreitas, onde comprobamos o respecto que en Irlanda se lles ten ós camiños tradicionais, especialmente se teñen valados de pedra a cada beira. Todos nos admiramos do civismo dos condutores que, en canto advirten a chegada dun autobús, se arriman á beira para ceder amablemente o paso. Un pouco canso de tanta estreitura, respiramos aliviados cando en Castleisland empatamos coa estrada nacional N-21 en dirección a Limerick, pero o noso gozo nun pozo, pois foi cando un inoportuno accidente que había na estrada nos obrigou a perder un tempo precioso.

Casa antiga de Adare (foto XMLS)

Casa antiga de Adare (foto XMLS)

Como estaba previsto, detivémonos en Adare, vila coñecida por conservar unhas casas con teito de colmo de máis de 200 anos de antigüidade. (Lembremos que nos Ancares galegos o empeño de moitos veciños -e alcaldes- era e segue sendo destruír as pallozas porque disque son signo de atraso. Hai anos quixérase facer nesta comarca un parque natural e os primeiros que se opuxeron foron os alcaldes aducindo que se lles quería condenar a a andar con taparrabos, coma nunha reserva india. Nin que dicir ten que, debido á destrución das pallozas e á súa substitución por casas “modernas”, os Ancares perderon moito do seu atractivo).

Limerick (24-8-13)

O río Shannon ó seu paso por Limerick, no chuviñento día 24-8-2013. ö fondo a ponte Thomond e o castelo do rei John (foto XMLS)

Por fin chegamos a Luimneach / Limerick, a 4ª cidade da República de Irlanda. Polo camiño foramos vendo o filme d’As Cinzas de Ánxela, ambientada nesta cidade e na que chovía sen parar todo o tempo; abofé que fixo honor ó filme, pois a chuvia non nos deixou nin por un momento durante a nosa estadía na cidade. Acompañados polo persistente orballo percorrimos a cidade de oeste a leste, visitando a catedral de Santa María, con fachada románica, a sede da Loxa Masónica, o castelo do rei John, a ponte sobre o río Shannon, o monumento á pedra do Tratado de 1691 (the Treaty Stone) e, sobre outra ponte, un monumento –cunha inscrición en gaélico e en inglés- dedicado a un dos nacionalistas fusilados polos británicos en 1916 (Thomas J. Clarke).

Malia que Limerick non recibe un bo trato na novela e no filme As cinzas de Angela, hai unha ruta turística urbana que percorre os lugares que se citan. O autor do libro -publicado en 1996 (Premio Pulitzer)-, o irlandés estadounidense Frank McCourt, conta a historia da súa infancia. Nacido en Nova York, fillo máis dun matrimonio de inmigrantes irlandeses (Malachy e Angela McCourt), en 1935 a familia decide retornar a Irlanda, á cidade de Limerick, onde van sufrir múltiples penalidades debido ó atraso do país, ós ríxidos costumes católicos irlandeses e ó dura que era a vida naqueles momentos. O filme (1999) foi dirixido por Alan Parker.

A Universidade de Limerick tiña -e supoñemos que aínda ten- un convenio coa Xunta de Galicia para que profesores galegos dos ensinos básico e secundario vaian perfeccionar o inglés nos meses de verán. O seu campus está situado na beira dereita do río Shannon.

Non sempre chove en Limerick; como proba, esta foto de xullo de 2006 (foto XMLS)

Non sempre chove en Limerick; como proba, esta foto de xullo de 2006 (foto XMLS)

A xornada rematou coa cea no hotel de Shannon. Tras a cea, no pub, tivemos unha actuación especial para nós dun cantor local, que nos amenizou a velada atendendo as nosas peticións especiais (Molly Malone, The fields of Athenry…), pero que nos defraudou porque era un dos poucos irlandeses que descoñecía non só a existencia de Galicia e de Santiago de Compostela, senón a do grupo Milladoiro e do gaiteiro Carlos Núñez. ¿De que lles valeron a estes tantas actuacións cos universalmente famosos The Chieftains?

O xornalista A. Lavandeira enviou a súa primeira crónica dos primeiros días da viaxe, que aparecería publicada en La Voz de Galicia (edición de Carballo) o 26 de agosto: “Un viaje por los mares legendarios del atlantismo celta”

Capítulo 2: Sur de Irlanda: Cobh – Cork – Killarney (Viaxe a Irlanda)

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE 

(22-29 DE AGOSTO DE 2013)

Capítulo 2: Sur de Irlanda: Cobh – Cork – Killarney (día 23 de agosto)

 O avión de Aer Lingus que despegara de Lavacolla pousou no aeroporto de Dublín á media tarde do día 22. Pouco tempo despois, con puntualidade galega, veunos buscar o autobús da Empresa Lázara, conducido polo experimentado (sobre todo en excursións de tipo cultural) Pablo Bustelo, que días antes saíra de Compostela en dirección a Cherburgo (Normandía-Francia), onde tomou o ferry cara a Rosslare, no SE de Irlanda.

Pablo Bustelo –auténtico “comandante ó volante”- conduciunos ó Hotel Tara Towers, situado ó sur de Dublín, na cidade de Dún Laoghaire [nome gaélico, sen equivalente en inglés, pronunciado “danléri”, máis ou menos], xunto ó mar, practicamente un arrabaldo da capital. Malia a súa (relativa) xuventude, Pablo é un experimentado condutor, non só polas estradas francesas, senón tamén polas británicas e irlandesas, de aí que para el non supuxese un problema maior ter que guiar pola esquerda e co volante no mesmo lado.
O primeiro que nos chama a atención ó pisar chan irlandés, xa no aeroporto e despois na capital, é que toda a sinalética das autoestradas e estradas é bilingüe gaélico/inglés: primeiro en gaélico –letras cursivas minúsculas- e logo en inglés –letras maiúsculas-. Igualmente, todos os topónimos aparecen nas dúas linguas (por exemplo: Baile Átha Cliath/DUBLIN; Béal Feirste/BELFAST). Trataremos de dedicarlle un capítulo ós idiomas nos apartados finais.
Pola mañá do 23 de agosto saímos na dirección SO en dirección á baía de Cork. Uns 275 km, case todo por unha boa autoestrada, ben adaptada á orografía; o certo é que non contabamos con ela, pois no ano 2006 non existía: só unha estrada xeral (daquela dicíase que, ó contrario de España, Irlanda prefería investir os fondos da UE no eido da informática en vez de facelo en infraestruturas; como iriamos vendo, parece que souberon combinar as dúas cousas) .
A metade do camiño comezou a orballar e, como a viaxe era longa, decidimos facer unha breve parada-descanso en Caiseal / Cashel, pequena cidade que conta cun monumental castelo medieval sobre un outeiro penedío. No seu recinto amurallado, unha capela románica do séc. XII, cunha torre redonda duns 28 m de altura. Como non estaba no programa (e chovía), poucos excursionistas tiveron tempo de se achegaren á fortificación.
Cobh (23-8-13) SEMESCOM
Cobh, na baía de Cork (foto X.Mª Lema [XMLS], 2013)
Como babuxaba sen présa pero sen pausa, algúns limitámonos en Cashel a dar un breve paseo pola rúa central, mercar un paraugas barato (2 €) e a tomar nunha cafetería unha “relaxing cup of café con leche” ben quentiño (¡antes de que se puxese de moda agora, que conste!). Non era na Praza Maior da vila, pero o certo é que cando lle pedimos ó camareiro o “coffee with milk”, malia o noso deficiente inglés estrañámonos de que nos entendese á primeira e non nos preguntase de segundas o inevitable “¿con leche?”, como adoitan facer moitos camareiros en Galicia cando lles pides o mesmo pero en galego. Polo menos non nos tratan de parvos; algo avanzamos.
Chegamos ó ‘harbour’ (baía ou porto natural) de Cork e, sen nos deter, dirixímonos á illa grande que ocupa o centro da baía, onde se atopa a vila (mellor que cidade) de Cobh [a súa única forma é en gaélico, e pronúnciase kou], o mellor porto natural de toda Irlanda, onde embarcaron máis de dous millóns e medio de irlandeses cara á América do Norte, Australia etc., o derradeiro porto que tocou o Titanic antes do seu naufraxio en 1912 (máis información no ITINERARIO APROXIMADO, p. 3 è www.semescom.org). Contemplamos a baía desde o elevado adro da catedral de san Colman, católica, e baixamos ó porto para buscar un lugar onde xantar (o noso foi un discreto fish and chips servido nunha lousa de xisto de forma cadrada, acompañado dunha pinta de cervexa Murphy’s, a cervexa negrastout do sur de Irlanda que lle fai a competencia á poderosa Guinness). Xa empezan os nosos problemas pola comida; o peor de Irlanda, sen dúbida: tanto gando vacún e ovino polas leiras pastando e logo a carne, nos pratos, atópala por casualidade debaixo dunha pataca…).
Ó termos que xantar, non sobrou moito tempo para as visitas recomendadas no programa. Algúns tiveron tempo de visitaren un pequeno museo dedicado ó transatlántico Titanic e á súa estadía no porto; outros contemplaron nun dos peiraos a escultura dedicada a Annie Moore e ós seus irmáns (ela fora a primeira muller en pasar pola corentena da Illa de Ellis de Nova York antes de ser admitida nos Estados Unidos).
Cork (23-8-13) SEMESCOM
Corcaigh/Cork: ponte sobre o río Lee e o Mentireiro das Catro Caras ó fondo (foto XMLS)
Saímos despois para Corcaigh /Cork, a capital do condado do seu nome e da provincia de Munster, a cidade que se considera a si mesma máis irlandesa, a cidade máis indómita fronte ó dominio británico (èver ITINERARIO, p.5). Demos uns paseos polas rúas céntricas (St. Patrick St., a principal), e algúns achegáronse a visitar, na beira esquerda do río Lee, o ‘Mentireiro das Catro Caras’, o reloxo da torre da igrexa de Santa Ana Shandon que parece mostrar unha hora diferente en cada un dos seus  catro lados, visto desde abaixo.
Saímos logo en dirección oeste cara a Killarney, onde fariamos noite. Coido que foi neste traxecto duns 80 km onde empezamos a ensaiar o himno-bilingüe da viaxe, anunciado xa noutras anteriores: Molly Malone, primeiro en inglés e logo en galego. Para ser a primeira vez resultou bastante ben.
Cando estabamos preto de Cill Airne / Killarney apreciamos notorios cambios na paisaxe, pois pasamos por desfiladeiros entre montañas altas, seguramente pertendentes ó cordal das Macgillycuddy’s Reeks, onde se atopa o Carrán Tuathail, que con 1.038 m é o monte máis alto da illa. Antes de achegarnos ó hotel visitamos oParque Nacional de Killarney, o primeiro que se declarara en Irlanda tras a independencia (1932). Visitamos a mansión Muckross House, un gran pazo señorial, e fixemos a primeira das fotografías colectivas co lago Leane como fondo paisaxístico. Neste parque había un sinfín de especies arbóreas, e nel empezaron as proveitosas e diáfanas explicacións do profesor Antón G. Losada, do IES Alfredo Brañas de Carballo, grazas ó cal soubemos porque había, no que levabamos visto de Irlanda (a zona sur), unha vexetación semellante á de Galicia. Houbo unha discusión no tocante a se os carballos que alí se vían eran ou non coma os galegos (a folla era semellante, pero non exactamente a mesma). Ó longo de toda a viaxe recorreriamos a el nas dúbidas de tipo biolóxico (botánica, xeoloxía…), e sempre se prestou a dar todas as explicacións que fixesen falla.
Muckross House e lago Leane de Killarney (23-8-13)
Parte do grupo co Lough Leane de fondo, no Parque Nacional de Killarney
Tras a cea no hotel, fomos de visita nocturna pola vila, moi animada por certo, en parte porque era venres (día de saída nocturna para os irlandeses, e tamén para os británicos). Sorprendeunos a todos a grande animación que había naquela pequena vila, con todos os pubs cheos e con actuacións de directo de grupos de música irlandesa. Foi difícil lograr entrar nalgún para tomar unha pinta (ou dúas).  Os do meu grupo lográmolo no Ó Donoghues Bar e puidemos escoitar algunhas cancións do grupo que estaba actuando. Convén dicir que estes grupos, na súa maior parte, non se complican a vida e repiten as cancións tradicionais irlandesas (de pub ou non): Molly MaloneThe fields of AthenryRose of TraleeCarrickfergus…, que case todos os irlandeses coñecen e que piden os turistas. Non nos imaxinamos aquí en Galicia o mesmo con grupos tocando e cantando A RianxeiraO miudiño…, pero habería que probar. Cantantes como Uxía Senlle ten feito actuacións en pubs composteláns para estudantes estranxeiros de galego con moito éxito. As actuacións en directo de grupos musicais en bares ou pubs, agás excepcións, é algo que se bota en falta en Galicia. Quizais o que máis se lles aproxime é As Crechas de Santiago ou A Baiúca (do gaiteiro Bieito Romero) de Arteixo, entre os que un ten noticia.

 

A animación nocturna da pequena cidade de Killarney debe ser constante, pois as guías saliéntano e mesmo citan preto dunha decena de pubs.

 

Cap. I : Unha introdución histórica breve (Viaxe a Irlanda 2013)

NA PROCURA DO MEGALITISMO ATLÁNTICO E DAS FISTERRAS
CRÓNICA DA VIAXE A IRLANDA DO SEMINARIO DE ESTUDOS DA COSTA DA MORTE 

(22-29 DE AGOSTO DE 2013)

Capítulo 1: Unha introdución histórica breve

Do 22 ó 29 de agosto de 2013, 51 viaxeiros das Terras de Soneira, Nemancos e Bergantiños (Costa da Morte), da Coruña, Ferrol, Terra de Santiago, Terra de Montes e dalgún outro recuncho máis de Galicia viaxamos a Irlanda/Eire. Desexabamos coñecer os seus monumentos, -non só os prehistóricos, senón tamén os de todas as épocas- e achegarnos á súa fisterra occidental. Tamén nos interesaban a súa paisaxe natural, o seu urbanismo, as súas lendas, os seus costumes, a súa gastronomía, a súa música, a súa historia e a súa política actual. Seis días e pico non dan para moito, pero de certo sabemos algo máis do que sabíamos antes.
Conscientes de que para entender Irlanda era preciso ter unha visión global da súa historia, ademais dun Itinerario aproximado da viaxe, entregóuselle a cada viaxeiro unhas Notas sobre a Historia de Irlanda, tomadas principalmente de libros de texto para estudantes de bacharelato deste país (tamén dunha breve Historia de Irlanda e de moitas páxinas web).
Irlanda actual (a República de Irlanda independente e Irlanda do Norte, británica) é o resultado da súa convulsa historia, unha historia dominada polos británicos –particularmente polos ingleses- desde o séc. XII, na que vai ter un gran protagonismo o enfrontamento relixioso entre católicos e protestantes a partir sobre todo da Acta de Supremacía de 1534, pola cal o rei británico Henrique VIII rompía co catolicismo romano e instauraba o anglicanismo en Gran Bretaña e Irlanda.plantatio de cromwell
Pero a poboación irlandesa é o resultado da chegada de varios pobos á illa, desde os tempos máis remotos. A terceira das invasións, segundo o Leabhar Ghabála (‘Libro das invasións’) dos monxes irlandeses do séc. XII, seica procedía dos netos do ‘galaico’ Breoghan, os milesios, aló polo séc. V aC. Os fillos de Mil, neto de Breoghan, constituirían a sociedade celta irlandesa: os gaélicos, recoñecibles polos apelidos iniciados por Ó (Ó Neill) ou por Mac(Mac Donnell).
O britano san Patricio (séc. V) iniciaría a conversión ó cristianismo desta primitiva sociedade gaélica, facendo un labor semellante ó de san Martiño de Dumio (séc. VI) na nosa Gallaecia.
Os ataques dos viquingos escandinavos foron constantes nos séculos IX e X, atraídos pola riqueza dos seus mosteiros. Cidades coma Dublín, Cork ou Limerick teñen a súa orixe en asentamentos escandinavos.
Un rei gaélico de Munster (no sur da illa), MacMurrough, foi o responsable da invasión e conquista de Irlanda polos anglonormandos, pois chamou na súa axuda a Henrique II de Inglaterra. No ano 1172 o rei anglonormando conquista a illa facilmente e converte Irlanda na primeira colonia inglesa, colonización que duraría 750 anos (non remataría ata 1921).
No séc. XVI os Tudor acrecentarán a política anglicanizante, coa “doma e castración” (surrender and regrant) dos señores gaélicos (os chieftains) obrigados a render homenaxe ó rei inglés. A Acta de Supremacía de 1534 acrecentou a anglicanización, pois os irlandeses mantivéronse no seu catolicismo e iso serviu para discriminalos máis.
En 1590 vai ter lugar na provincia norteña do Ulster unha rebelión de dous condes gaélicos contra Isabel I que será a base do diferencialismo relixioso de Irlanda do Norte. Os condes Ó Neill de Tyrone e Ó Donnell de Tyrconnell resultan derrotados e, temerosos polas posibles represalias foxen da illa coas súas familias e cadanseu barco (Ó Donnell desembarcaría na Coruña). Coa fuxida destes condes desaparece o pouco que quedaba na vella nobreza gaélica. As súas terras quedan sen dono e os británicos aproveitan para darllas a colonos ingleses (anglicanos) e escoceses (presbiterianos). En 1640 xa había máis de 40.000 propietarios non irlandeses. Os seus descendentes constituirán o núcleo protestante de Irlanda.
En 1690 ten lugar a principal batalla da historia de Irlanda: a do río Bóinne. Nas beiras deste río vaise dilucidar o futuro de Irlanda e de Gran Bretaña. Dous aspirantes ó trono: Xacobo II, que quería que o reino volvese ó catolicismo romano e ó absolutismo monárquico, e Guillelmo de Orange, protestante, que aceptara a supremacía do Parlamento. Os católicos irlandeses apoiaron o primeiro e resultaron derrotados, o que supuxo o seu total sometemento á minoría protestante irlandesa: a Protestant Ascendency  ‘o Dominio Protestante’, que supuxo a total discriminación da maioría católica irlandesa, sometida incluso a leis penais (Penal Laws) que lles impedía a práctica da relixión, o acceso á escola e a calquera posto político importante.
Un século despois, en 1798, ten lugar unha revolución inspirada na Revolución francesa liderada por Theobald Wolfe Tone, membro da Igrexa de Irlanda, pero non rico abondo para pertencer á Protestant Ascendency. Wolfe Tone logra unir a grupos de presbiterianos do Ulster na súa rebelión, a favor dunha República de Irlanda (é o pai do republicanismo irlandés). Houbo loita armada e Tone mesmo vai ir a Francia en busca de axuda, que obterá, dos revolucionarios franceses. Finalmente, o exército británico do xeneral Lake logra, mediante unha terrible represión, vencer os rebeldes do norte e do sur, e, precisamente polas execucións sen xuízo de católicos por parte de Lake, masas populares católicas incendian un Wexford unha prisión na que morreron máis de cen prisioneiros, a maior parte protestantes. A matanza de Wexford  motivou que os presbiterianos do Ulster empezasen a desconfiar dos católicos, e desde aquela nunca máis se sumarían a ningunha rebelión contra Londres, e, ó contrario, pasarían a ser unionistas coa Gran Bretaña.
Aproveitando o fracaso da rebelión, o goberno británico impuxo unilateralmente a Acta de Unión do ano 1800, que deixaba Irlanda sen Parlamento e integraba no Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda.
Na primeira metade do séc. XIX, o político Daniel Ó Connell –o apóstolo da non-violencia- loitará pola derrogación desta Acta de Unión e pola emancipacións dos católicos. Logrará o segundo, que rematará coa discriminación dos católicos e logrará o libre exercicio do seu culto-, pero non o segundo.
Entre 1845 e 1849 terá lugar a Gran Fame, que provocará a morte de máis de un millón de labregos irlandeses e o inicio da emigración en masa ós Estados Unidos e a outros lugares. Irlanda sufrirá unha perda demográfica da que aínda hoxe non está totalmente recuperada.
Charles Steward Parnell será o político máis importante da segunda metade do séc. XIX.  O seu Partido Parlamentario Irlandés sentará as bases dun partido moderno que logrará manexar a política no Parlamento británico ó seu gusto, pois apoiará a liberais e conservadores –sobre todo ós primeiros- segundo a súa comenencia. Foi chamado “o rei sen coroa de Irlanda”.
Entrado o séc. XX, ten lugar un feito que marcará un antes e un despois na política irlandesa: o levantamento do Luns de Pascua (Eastern Monday Rising) de 1916: aproveitando que Gran Bretaña estaba metida na Primeira Guerra Mundial varios líderes nacionalistas ocupan importantes edificios de Dublín e proclaman a independencia de Irlanda. Foron duramente reprimidos e 14 deles fusilados na prisión de Kilmainham. Estas execucións provocaron un movemento de simpatía popular polos sublevados. O Sinn Féin, un partido monárquico ó que erroneamente se lle atribuiu a rebelión, empezou a ter cada vez máis apoios.
partición de 1920 irlanda
Entre 1919 e 1921 ten lugar a guerra da independencia contra Gran Bretaña. En 1920 o goberno británico decida apartición de Irlanda: Irlanda do Norte (o Ulster protestante) e Irlanda do Sur. O Primeiro Ministro de GB, Lloyd George, acepta discutir un posible tratado de paz. O Sinn Féin envía a Griffith e a Michael Collins (fundador do IRA) para as conversacións.
Tratado Anglo-Irlandés (1921) polo que se creaba o Estado Libre Irlandés (Irish Free State) e se aceptaba a partición da illa, non é aceptado por parte do Sinn Féin (Éamon de Valera) e iso dará lugar á guerra civil irlandesa (1922-1923) na que os partidarios e os contrarios ó Tratado se matarán entre si. Unha das vítimas foi Collins.
Rematada a guerra, o Sinn Féin dividirase entre os partidarios do Tratado (desde 1933 a hoxe representados por un novo partido: o Fine Gael) e os contrarios a el (desde 1926 a hoxe, o Fianna Fáil). En 1937, con De Valera (Fianna Fáil) no poder, promulgarase a nova Constituciónde Irlanda, na que se segue reclamando o control de toda a illa nos artigos 2 e 3. Estes artigos serán eliminados en 1998, cos acordos de paz promovidos por Tony Blair.
En 1949 o goberno corta os vínculos coa Gran Bretaña e coa Commonwealth e proclama a República de Irlanda (Eire en gaélico), rematando co Estado Libre.
Irlanda do Norte terá unha existencia á parte a partir da partición da illa en 1920, aceptada pola maioría protestante. O seu primeiro Primeiro Ministro James Craig favoreceu un Estado Protestante para os protestantes, marxinando a maioría católica, maioritariamente republicana.  O Partido Unionista gobernou deica 1972.
Na década dos sesenta, os católicos maniféstanse reclamando os Dereitos Civís, que se lles negaban (coma ós negros nos Estados Unidos). O IRA Provisional apoia estas protestas con atentados terroristas, que reciben a resposta dos grupos terroristas protestantes (as Forzas Voluntarias do Ulster).
Finalmente, en 1994 o IRA declara un alto o fogo, e, catro anos despois, en 1998, ten lugar o feliz Acordo de 1998, promovido polo laborista Tony Blair, polo cal a república de Irlanda elimina da súa Constitución os artigos 2 e 3 e o goberno de Irlanda do Norte deberá ser compartido. Isto dá lugar á relativa paz que agora impera, cos seus máis e os seus menos.
(Para ter unha visión máis ampla da Historia de Irlanda)